رد صلاحیت بسیاری از چهره‌های شناخته شده انتخاباتی موجب نگرانی برخی جریانات سیاسی شده است. اما برخی رد صلاحیت‌ها احتمال صدور حکم حکومتی برای حضور نامزد یا نامزدهای دیگری در انتخابات را افزایش داده اند.
به گزارش راه امروز: موج خبر آنقدر ناگهانی بود که هنوز تیتر اول سرویس سیاسی بسیاری از رسانه بحث درباره رقابت علی لاریجانی و سید ابراهیم رئیسی در انتخابات حکایت داشت. نیمه شب گذشته خبرگزاری فارس خبر از تایید صلاحیت سید ابراهیم رئیسی، سعید جلیلی، علیرضا زاکانی، محسن رضایی میرقائد، امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی، محسن مهرعلیزاده و عبدالناصر همتی داد. این خبر در حالی با قطعیت منتشر شد که ماده 60 قانون انتخابات می‌گوید: «وزارت كشور موظف است پس از وصول نظریه شورای نگهبان اسامي نامزدهای ریاست جمهوری را با استفاده از وسایل ارتباط جمعي ظرف مدت 2 روز به اطلاع مرد سراسر كشور برساند.» ساعتی پس از انتشار خبر فارس روح‌الله جمعه‌ای مشاور وزیر کشور، در توئیتی تخطی از این قانون را تخلف مشهود انتخاباتی دانست. همچنین جمعه‌ای در اظهارنظری که خبرگزاری ایسنا آن را منتشر کرده است با رد گمانه‌‌زنی‌های رسانه‌ای در این زمینه در کلاب‌هاوس گفته است که تا این لحظه هیچ نامه‌ای از سوی شورای نگهبان به وزارت کشور ارسال نشده است.
*بررسی احتمال تخلف یک خبرگزاری
با این حال سخنان عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان، کاملا با اظهارنظر مشاور وزیر کشور مغایرت داشت. کدخدایی صبح امروز اعلام کرد: «دیشب نامه اسامی نامزدهای احراز صلاحیت شده سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری به وزارت کشور ارسال شده است.» علت این تناقض هنوز آشکار نیست اما احتمالا اگر نامه از وزارت کشور به دست فارس رسیده بود، مشاور وزیر نباید با این صراحت وجود آن را تکذیب می‌کرد.
کدخدایی در ادامه اعلام کرد: «فقط ۷ نفر از داوطلبان انتخابات ریاست جمهوری توسط شورای نگهبان تایید صلاحیت شده‌اند.» این سخنان و تصدیق تعداد نامزدها صحت خبر فارس را تا حدی تایید کرد که بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی پیش از اعلام اخبار نیم روزی شبکه 1 شروع به تحلیل شرایط انتخابات کردند. جمعه‌ای اما پس از اعلام رسمی خبر نامزدهای انتخاباتی نیز ساکت نماند و در توئیت دیگری نوشت: «با توجه به زمان انتشار غیر رسمی و غیر معتبر اسامی نامزدهای انتخاباتی در روز گذشته و زمان مصاحبه سخنگوی محترم شورای نگهبان که تصریح داشتند اسامی فردا به وزارت کشور ارسال می‌شود، به وضوح مشخص است نامه‌ای به وزارت کشور ارسال نشده بود که از وزارت کشور درز اطلاعاتی صورت گرفته باشد.» باید دید سرانجام پیگیری‌های وزارت کشور به کجا خواهد رسید.
*گمانه‌زنی درباره حکم حکومتی
یکی از احتمالاتی که اکنون از سوی بسیاری فعالان سیاسی انجام می‌شود، تکرار اتفاقات انتخابات ریاست جمهوری سال 84 و حکم حکومتی مقام معظم رهبری برای قرار گرفتن 1 یا چند نفر از نامزدهای انتخابات در رقابت ریاست جمهوری سیزدهم است. به دنبال این تحلیل‌ها، احتمال درباره درخواست حکم حکومتی از سوی اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور، نوشت: «شنیده‌ها از نزدیکان او حاکی از آن است که اسحاق جهانگیری قصد اعتراض به این حکم را ندارد و به دنبال حکم حکومتی نیز نخواهد رفت.» بیشتر گمانه‌زنی‌ها درباره بازگشت لاریجانی به کارزار انتخابات بود و مهدی فضائلی، معاون اطلاع‌رسانی دفتر نشر آثار مقام معظم رهبری در واکنش به رد صلاحیت علی لاریجانی در توییتی نوشت: «آزمون دشوار و مهم سیاست‌ورزی مومنانه برای دکتر لاریجانی انشاءالله سربلند بیرون می‌آیند!» این سخنان با تیتر «علی لاریجانی از پیگیری برای حکم حکومتی منع شد؟» انتشار یافت.
*بیانیه لاریجانی
به نظر می‌رسد، لاریجانی نیز پیام را دریافت کرد و ساعتی بعد در بیانیه‌ای با تاکید بر مشارکت حداکثری مردم در انتخابات نوشت: «برای رفع مشکلات پیش روی ملّت، عزمی راسخ داشتم؛ اما حال آنکه روند انتخابات اینگونه رقم زده شد، بنده وظیفه خویش را در پیشگاه الهی و ملّت عزیز انجام داده‌ام و راضی به رضای الهی هستم و از همه کسانی که در این مدّت کوتاه، ابراز لطف فرمودند، سپاسگزارم و امیدوارم برای اعتلای ایران اسلامی، در انتخابات حضور یابید.» نگرانی لاریجانی، نگرانی افراد دیگری نیز بود و اسماعیل گرامی مقدم سخنگوی حزب اعتماد ملی در گفت‌وگویی تصریح کرد: «اگر مشارکت در انتخابات ۱۴۰۰ پایین بیاید، یکی از متهمان و مسببان اصلی شورای نگهبان خواهد بود.»
با این حال احتمال صدور حکم حکومتی هنوز منتفی نیست و علی صوفی عضو جبهه اصلاحات ایران در گفت‌وگو با ایلنا اینگونه تحلیل می‌کند: «هنوز بازی تمام نشده است و باید منتظر روزهای آتی باشیم، ای بسا کاندیدایی با حکم حکومتی برگردد.» البته شاید اصلاح‌طلبان بیشتر به دنبال تایید صلاحیت نامزدهای خود باشند، زیرا حتی 1 نفر از لیست 14 نفره نامزدهای اصلاح‌طلب نیز تایید صلاحیت نشده اند.
*پیگیری از بزرگان کشور
نامزدهای انتخاباتی نیز نه می‌خواهند پیروز انتخابات بی‌رقیب باشند و نه از ریاست جمهوری با رای اندک شادمان خواهند شد. در همین زمینه سید ابراهیم رئیسی در اولین توئیت خود پس از تایید صلاحیت نوشت: «از دیروز عصر که از نتایج تعیین صلاحیت‌ها مطلع شدم، شاید شماها و خود آقایان هم خبر نداشته باشند، من تماس‌هایی گرفتم و در حال انجام رایزنی‌هایی هستم که صحنه انتخابات، رقابتی‌تر و مشارکتی‌تر شود.» این متن صراحت چندانی درباره مرجع پیگیری‌ها ندارد اما پیش از انتشار توئیت رئیسی، عبدالله گنجی مدیر مسئول روزنامه جوان در حساب کاربری توئیتر خود نوشته بود: «شنیدم تلاش‌های سید ابراهیم رئیسی از طریق شورای نگهبان و بزرگان نظام برای تجدید نظر در صلاحیت علی لاریجانی همچنان ادامه دارد.» با این حساب باید احتمال تکرار اتفاقات سال 84 و ورود مصطفی معین نامزد رد صلاحیت شده آن انتخابات، به رقابت با حکم حکومتی را اینبار برای رئیس سابق مجلس در نظر گرفت.
انتقاد شدید آملی لاریجانی از رد صلاحیت‌ها
از سوی دیگر، صادق آملی لاریجانی رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز در رشته توئیتی از اقدام شورای نگهبان در رد صلاحیت داوطلبان شرکت در انتخابات ریاست جمهوری به شدت انتقاد کرد.
او در رشته توئیتی نوشت: از اولین حضور اینجانب در شورای‌نگهبان در سال ۱۳۸۰، قریب به بیست سال می‌گذرد. در تمام این مدت، از شورای نگهبان دفاع کرده‌ام، حتی در سال‌هایی که در قوه قضاییه بودم؛ اما هیچ گاه تصمیمات شورا را تا این حد غیر قابل دفاع نیافته‌ام؛ چه در تأیید صلاحیت‌ها و چه در عدم احراز صلاحیت‌ها. در ادامه این رشته توئیت آمده است: سبب این نابسامانی‌ها تا حد زیادی، دخالت‌های فزاینده دستگاه‌های امنیتی از طریق گزارش‌های خلاف واقع، در تصمیم سازی برای شورای نگهبان است؛ به ویژه اگر عضو مسئولی که باید گزارش‌های محققانه به شورا ارائه کند خود، عامدانه چیزی بر آن بیفزاید؟! چنان که از وزارت اطلاعات با قاطعیت تمام مطلبی نقل می‌کنند، حال آنکه با پرسش از معاونت مربوطه در وزارت اطلاعات به صراحت این مطلب تکذیب می‌شود.
لاریجانی در ادامه افزود: گلایه بنده از سر دغدغه‌ای است برای حفظ شأن و اعتبار شورای نگهبان. این فقیر وقتی با چنین وضعیتی مواجه شدم و استدلال‌هایم را بی‌تأثیر یافتم، این کلام حق متعال را بر همکاران عزیزم در شورا تلاوت کردم: «یا ایها الذین آمنوا اتقوا الله و لتنظر نفس ما قدمت لغد و اتقوا الله ان الله خبیر بما تعملون». در پایان این رشته توئیت آمده است: در میانه این زمانه غریب و رفتار‌های عجیب به خدا پناه می‌بریم و به محضر او عرضه می‌داریم: اعوذ بک مما استعاذ منه عبادک المخلصون.
*امکان مشارکت فعال نداریم
در این میان اصلاح‌طلبان بدون نامزد در انتخابات گلایه‌های فراوانی از وضعیت دارند. به طور نمونه آذر منصوری سخنگوی جبهه اصلاحات ایران، درباره این شرایط به امتداد گفت: «متاسفانه مسیری که شورای نگهبان به صورت مکرر و مداوم در مواجهه با انتخابات و نهادهای انتخابی در پیش گرفته است نه تنها نقض حق انتخاب آزاد شهروندان و حاکمیت ملی که در قانون اساسی بر آن تصریح شده، بلکه انتخابات را هم از معناو مفهوم تهی کرده و این رویه یکی از پایه های اصلی و مبانی انقلاب اسلامی را در نهایت به محاق خواهد برد. او همچنین عنوان کرد: «امکان مشارکت فعال در انتخابات ۱۴۰۰ از ما سلب شده است.» در این میان، برخی چهره‌ها از نگرانی حسن روحانی رئیس جمهوری ایران درباره احراز صلاحیت‌ها حکایت می‌کنند. محمد مهاجری فعال سیاسی اصول‌گرا، از نامه رئیس جمهور به رهبر انقلاب درباره صلاحیت کاندیداها خبر داد و اعلام کرد: «با اطلاع می‌گویم حسن روحانی رئیس جمهور در نامه‌ای به رهبر معظم انقلاب از ایشان درخواست کرده که تغییراتی در لیست اعلام شده از سوی شورای نگهبان انجام گیرد.»
باهمه اینها، بدون شک انتخابات ریاست جمهوری در روزهای آتی حواشی بیشتری خواهد داشت.
