یک کارشناس اقتصادی، سرکوب نرخ دلار را موجب رشد بدون اشتغال و از بین رفتن تولید داخل دانست و اظهار کرد روند کاهش نرخ ارز برای جلوگیری از تورم توسط دولت، نه فقط در ۱۴۰۰، بله در ۱۴۰۱ هم ادامه پیدا خواهد کرد که تبعات خطرناکی برای صنعت دارد.
به گزارش راه امروز: با توجه به تحولات سیاست خارجی و افزایش امیدواری به موفقیت مذاکرات وین، آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران در سایر کشورها و کاهش سفته‌بازی در بازار ارز، قیمت انواع ارز در هفته‌های اخیر روند کاهشی داشته است. با روند کاهشی نرخ دلار، این پرسش قابل طرح است که آیا دلار ارزان به نفع اقتصاد است؟ یک کارشناس اقتصادی در گفت وگو با «راه امروز» به این پرسش پاسخ می دهد.
سید محمد صادق الحسینی با اشاره به کاهش نرخ ارز در روزهای گذشته بیان کرد: ما از مهر ماه سال گذشته کاهش قیمت دلار را پیش‌بینی کرده بودیم. با وجود اینکه در آن زمان نرخ دلار حتی به نزدیکی ۳۰ هزار تومان هم رسیده بود، اما انتظار کاهش قیمت تا کمتر از ۲۰ هزار تومان و حتی رسیدن به ۱۵ هزار تومان هم در اسفند ۱۳۹۹ و یا فروردین ۱۴۰۰ وجود داشت، اگرچه همان زمان برخی از اقتصاددانان و فعالان بازار نظرات مخالف خود را با این موضوع مطرح کردند.
وی با بیان اینکه دلار دو نرخ دارد که شامل نرخ بازار برای دلار و نرخ واقعی دلار می‌شود، گفت: در یک اقتصاد تورم‌زا، همه کالاها به همان میزان تورم افزایش قیمت دارند و دلار هم از این قاعده مستثنی نیست. اگر قیمت همه کالاها بالا رود اما قیمت دلار با تورم بالا نرود، سرکوب ارزی اتفاق می‌افتد. در این شرایط واردات ارزان و و صادرات و تولید گران می‌شود. این اتفاق، دلیل از بین رفتن کالاهای تولید داخل در دهه ۸۰ است.
زمانی که واردات کالای خارجی به‌صرفه‌تر است
این کارشناس اقتصادی خاطرنشان کرد: کالای داخلی به دلیل تورم در ۱۰ سال گذشته با افزایش قیمت روبه‌رو شده، درحالی که اجناس خارجی با قیمت ارزان‌تر وارد شدند و اشتغال ایرانی از بین رفته و تولید از کار افتاده است. در دهه ۸۰ که درآمد ارزی خوبی داشتیم، اما اشتغال نداشتیم، چون نرخ ارزمان سرکوب شده بود، واردات خارجی ارزان اتفاق افتاد و تولید داخل از بین رفت، شرکت ارز، آزمایش به همین دلیل تعطیل شدند، صنعت کفش و کیف ایرانی به همین دلیل از بین رفت.
صادق الحسینی با بیان اینکه یکی از پشتوانه‌های کاهش نرخ ارز، برد بایدن بود، افزود: پیش‌بینی کاهش نرخ ارز به این خاطر بود که چارچوب اتفاقات بین‌الملل نشان می‌داد که ترامپ انتخابات را واگذار می‌کند. حتی در صورت انتخاب دوباره ترامپ هم شرایط ایران تغییر می‌کرد، چون ترامپ در چهار ساله اول آگاهی زیادی از ایران نداشت و در دور دوم رفتارش را تغییر می‌داد بنابراین در هر صورت نرخ کاهش ارز، کاهشی بود، چون رفتار امریکا در قبال ایران تغییر می‌کرد.
وی با بیان اینکه با رفتن ترامپ از ایران، سایه جنگ از سر ایران کنار رفته است، اظهار کرد: وقتی تهدید معتبری برای ایران وجود داشته باشد، کارت‌های منطقه‌ای و ژئوپلتیک ایران در منطقه کار نمی‌کند و شاهد بودیم که ترامپ در این مدت شدیدترین تحریم‌ها را علیه ایران به کار برد. اما زمانی که سایه جنگ بر سر ایران نباشد، کارت‌های ایران کار می‌کند. همین حالا هم فشار داخلی در امریکا برای بازگشت به برجام و افزایش ذخیره‌سازی اورانیوم ایران در ماه‌های گذشته باعث شده دست ایران قوی‌تر شود.
دست بالاتر ایران از آمریکا
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه شرایط فعلی به ضرر آمریکاست، توضیح داد: وضعیت ایران به لحاظ اقتصادی و ژئوپولتیکی بد است، اما ایران الان در این بازی دستش قوی‌تر از آمریکاست، چون کارت‌های بازی ایران قابلبت بازی پیدا کرده و ذخیره اورانیومش در حال افزایش است. تحریم‌ها علیه ایران نمی‌تواند سخت‌تر از این باشد، ایران از فروردین ۱۴۰۰، بیش از دو میلیون بشکه نفت می‌فروشد، استخراج اورانیومش بیشتر شده و این آمریکاست که اگر به برجام برنگردد، در مذاکره بازنده است. البته نظام حاکم ایران هم اگر عقلانیت به خرج دهد، مذاکرات را نباید به مناظره انتخاباتی راه دهد.
صادق الحسینی در پاسخ به اینکه اگر آمریکا به برجام برگردد، وضعیت دلار چه می‌شود؟ بیان کرد: سیاست نرخ ارز در حال حاضر دیگر در اختیار رئیس بانک مرکزی و وزیر اقتصاد نیست، سیاست تزریق دلار یک سیاست درون‌زاست که چه بانک مرکزی بخواهد و چه نخواهد، دلار پایین خواهد رفت. درون‌زایی ساسیت ارزی در ایران به این معناست که دولت به بانک مرکزی دلار داده و برای بودجه ریال گرفته است و این موضوع نقدینگی را در اقتصاد بالا می‌برد. دارایی‌های خارجی بانک مرکزی افزایش پیدا می‌کند.
وی با بیان اینکه همین الان تمام رشد پایه پولی سال ۹۹ به دلیل افزایش ذخیره بانک مرکزی است، گفت: اگر بودجه ارزی از بودجه ریالی جدا نشود و اگر دولت ارز نفتی را خرج کند، بانک مرکزی ایران به عنوان یک کشور نفتی نمی‌تواند ذخایر دلاری‌اش را به بازار عرضه نکند، زیرا در غیر این صورت تورم بسیار بالا خواهد رفت و البته با تزریق دلار هم باید سرکوب نرخ ارز را تحمل کند و تمام بانک‌های مرکزی در ایران از سال ۱۳۵۱، سرکوب نرخ ارز را پذیرفتند و تورم را نپذیرفتند و سیاست‌گذار ارزی کار دیگری نمی‌تواند بکند.
با ارزپاشی دلار به ۱۵ هزار هم می رسد
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: دولت امسال ۳۰ میلیارد دلار نفت می‌فروشد و تا کنون بیش از ۱۲ میلیارد ریال از بانک مرکزی دریافت کرده که معادل دلاری‌اش را پرداخت نکرده. ذخایر ارزی خارج از کشور هم بیش از اینهاست. همه اینها دست بانک مرکزی می‌رسد و با تزریق دلاری به بازار، ارز به ۱۵ هزار تومان می‌رسد. البته این اتفاق تبعات خطرناکی برای صنعت دارد. حتی اگر نرخ ارز بین ۱۷ تا ۲۰ هزار تومان باشد هم برای بازار قابل تحمل است، اما پیش‌بینی می‌کنم که قیمت دلار به ۱۵ هزار تومان هم خواهد رسید که به ضرر صنعت است.
صادق الحسینی خاطرنشان کرد: نرخ واقعی دلار در اردیبهشت ۱۴۰۰، بین ۲۳ هزار و ۵۰۰ تومان و ۲۷ هزار و ۵۰۰ تومان است. در شرایطی که دلار در این محدوده قیمتی با تلورانس ۲۰ درصدی باشد، تولید داخل و صادرات به صرف است و با تورم تطبیق شده، اما اگر قیمت دلار کمتر از این میزان باشد، تولید ضربه می‌بیند. باید تولید و صادرات به صرفه باشد. اگر تورم داریم، دلار باید بالا برود، در غیر این صورت سرکوب نرخ ارز اتفاق می‌افتد.
وی همچنین در پاسخ به اینکه آیا کاهش نرخ ارز موقتی است، گفت: به نظر می‌رسد این روند برای جلوگیری از تورم نه فقط در ۱۴۰۰، بله در ۱۴۰۱ هم ادامه پیدا خواهد کرد مگر اینکه ما به سمت تامین مالی غیرتورمی کسری بودجه برویم، اما در این شرایط با این کسری بودجه، دولت مجبور است به بانک مرکزی دلار بدهد و بانک مرکزی هم مجبور است به مردم دلار بدهد و ریال بگیرد. بنابراین در ادامه سرکوب ارزی، دلار حداقل تا پایان ۱۴۰۰، در محدوده ۲۰ هزار تومان باقی خواهد ماند.
