علی شریعتی فعال اقتصادی ، معتقد است کاهش دستوری نرخ ارز و پایین نگه داشتن به‌صورت مصنوعی است و دوام ندارد، بلکه باعث خروج بسیاری از منابع از ایران می‌شود، و همچنین بسیاری از شرکت‌های بورسی با کاهش قیمت مواجه می‌شوند که منجر به خروج منابع مولد از بورس خواهد شد.
به گزارش راه امروز: هفته گذشته قیمت دلار روزهای نزولی خود را پشت سرگذاشت، به طور کلی نرخ این پول آمریکایی به کانال ۲۱ هزار تومان هم سقوط کرد، اما در ادامه این رفت و برگشت درپایان هفته نرخ در همان کانال ۲۲ هزار تومان باقی ماند. از مهمترین دلایل کاهش قیمت ارز، «خوش بینی بازار به تحولات امریکا و پایان دوره ریاست جمهوری ترامپ» و « وعده حسن روحانی رئیس جمهور برای کاهش دلار به ۱۵ هزار تومان در صورت آزادسازی منابع بلوکه شده ایران»را می توان عنوان کرد. از دلایل دیگر روند کاهشی قیمت دلار در روزهای اخیر، افزایش امیدواری در زمینه صادرات نفت و دسترسی به منابع مالی عنوان می شود. با این حال، برخی پیش بینی ها، حاکی از آن است، که قیمت دلار در فاز نخست و در کوتاه مدت به مرز ۲۰ هزار تومان خواهد رسید، در مقابل برخی نظری دیگری دارند و معقتدند حتی اگر دلار آمریکایی به زیر ۲۰ هزار تومان هم برسد، باز هم مرز بیست هزار تومان را رد خواهد کرد. با این حال این پرسش همچنان قابل طرح است که چشم‌انداز پول آمریکایی در ماه های پیش رو چگونه رقم خواهد خورد؟
چه کسانی ار ازران گران سود بردند؟
علی شریعتی عضو هیات نمایندگان اتاق ایران در پاسخ به این پرسش به « راه امروز» گفت: در دهه های مختلف و در نظام سیاستی کشور، تنظیم نرخ ارز با سیاست‌های عمدتا فنری و جمع‌شونده مواجه بوده و نرخ ارز یکی از شاخص‌های ارزیابی دولت‌ها است؛ یعنی با پایان دوره یک رئیس جمهور، یکی از شاخص‌هایش این است که دولت را با چه دلاری تحویل گرفته و با چه دلاری تحویل داده است. این قانون نانوشته این شائبه را ایجاد می‌کند که چون دولت خودش بزرگ‌ترین صراف و توزیع‌کننده ارز است، قیمت نرخ ارز باید مصنوعی و تنظیم‌کننده باشد.
وی با اشاره به جلوگیری از روند منطقی افزایش و در مقابل جهش‌های فنری نرخ ارز بیان کرد: یکی از مشکلات نرخ ارز همواره این بوده که ما از رشد منطقی نرخ ارز در سال‌های متعدد جلوگیری کرده و آن را به‌صورت مصنوعی پایین نگه داشتیم و همیشه با جهش‌های فنری مواجه بودیم. مثل ارز ۱۲۰۰ تومانی که با یک تکانه به ۳۰۰۰ تومان رسید و پس از آن ناگهان تا کانال ۱۳هزار تومان و سپس به کانال ۲۴ هزار تومان صعود کرد و روند افزایشی به خود گرفت.
به گفته شریعتی، در این میان هم کسانی هستند که گرانی ارز، سودهای چندهزار میلیاردی برایشان داشت، مثل مافیای واردات خودروی خارجی و اجناس وارداتی، دلال‌ها یا شبه‌صراف‌ها، کانال‌های دلارفروشی و سایت‌های شرط‌بندی.
این فعال اقتصادی در ادامه با بیان اینکه در این مدت دولت به دلیل بحث اقتصاد دستوری یا اقتصاد مقاومتی سعی داشته نرخ ارز را مصنوعی پایین نگه دارد، گفت: نمونه‌های دیگر قیمت‌گذاری مصنوعی، بنزین است که قیمت آن را چند سال پایین نگه داشتند و با یک تکانه قیمتی اعتراضات مردمی شکل گرفت؛ این در حالی است که قیمت بنزین غیرمنطقی پایین نگه داشته شده بود. همانطور که بنزین ارزان باعث ایجاد قاچاق و مشکلات خاص خودش می‌شود، در بحث ارز هم همینطور است، ارزی که به‌صورت مصنوعی پایین نگه داشته شود، منجر به بروز مشکلاتی می‌شود.
شریعتی مشکل دیگر نرخ ارز را اینطور عنوان کرد که مردم نرخ ارز را به نوعی با نرخ تورم یکی می‌دانند و توضیح داد: اقتصادهایی مانند اقتصاد عراق که کاملا به واردات وابسته‌اند و اصلا تولید ندارند، تغییر نرخ برابری دلار و دینار مشکلات زیادی برایشان ایجاد می‌کند. در واقع زمانی شما یک کالای وارداتی دارید، نرخ ارز تاثیر مستقیم بر آن دارد، اما در بحث کالاهای تولیدی، نرخ ارز این اثر آنی را ندارد. اما در کشور ما برای عوام مردم که شاید قیمت دلار در بحث سفر خارجی و کالاهایی که مصرف میکنند، تاثیر مستقیم نداشته باشد، اما به نقطه‌ای از بابت امید به زندگی و نشان تورم تبدیل شده است.
نرخ واقعی دلار چند است؟
وی در ادامه با اشاره به این باور عموم مردم که نرخ ارز هرچه بالاتر باشد، برای صادرکننده سودآورتر است، اظهار کرد: این باور صحیح نیست. نرخ ارزی برای صادرکننده خوب است که منطقی باشد. همانطور که نرخ دلار پایین مزیت صادراتی خیلی از کالاهای ما را از بین می‌برد، دلار ۳۰ هزار تومانی هم باعث ایجاد هیجان کاذب و مشکلات زیادی برای صادرکنندگان می‌شود. با جهش‌های هیجانی دلار، هزینه‌های صادرکننده هم افزایش می‌یابد، هیجانی که در این فضا ایجاد می‌شود، مطلوب نیست وباعث ایجاد قاچاق‌های پنهانی شده و شاهد بودیم که با سیاست‌های غلط ارز ۴۲۰۰ تومانی دولت و ایجاد فاصله قیمتی، کالاهاییی مانند تخم‌مرغ و نان شبانه از کشور ق اچاق می‌شود.
این کارشناس با بیان اینکه نرخ دلار دستوری پایین هم باعث ایجاد رکود در برخی از فعالیت‌ها می‌شود، افزود: برخی سیاستمداران از پایین آمدن نرخ دلار به دلیل بحث‌های انتخاباتی ناراحتند و موضوع دلار را با چشم سیاسی می‌‌‌بینند، اما از دید تجاری هم اگر به موضوع نگاه کنیم، قیمتی مناسب است که بر اساس شرایط درست تنظیم شده باشد، یعنی محدوده پایین آن دستوری نباشد و محدوده بالای آن نیز باتنظیم بازار؛ یعنی عرضه و تقاضا و با قیمت تعادلی ایجاد شود. شاید در شرایط بازار امروز، قیمت بین ۲۲ تا ۲۴ قیمت مناسبی برای دلار است.
شریعتی ادامه داد: ممکن است کشورهای دیگر منابع بلوکه‌شده ما را یک‌شبه آزاد کنند، یا با رفع تحریم‌ها و سهولت در تجارت، حباب دلار شکسته شود که اثر این موارد هم فوری نیست و تنها بحث دستوری، اثر فوری بر نرخ ارز دارد. کسانی که اهل فن هستند، می‌دانند این پایین نگه داشتن، مصنوعی است و دوام ندارد، بلکه باعث خروج بسیاری از منابع از ایران می‌شود، افراد دارایی خود را به دلار تبدیل میکنند و به خارج از کشور می‌‌برند. در بحث نقدینگی هم با دلار مصنوعی، بسیاری از شرکت‌های بورسی ما با کاهش قیمت مواجه می‌شوند که باعث می‌شود منابع مولد ما از بورس خارج شود و به بازارهای دیگر برود.
چطور می‌توان ارزش پول ملی را افزایش داد؟
این فعال اقتصادی در ادامه عنوان کرد: با توجه به اینکه واردات کالاهای مصرفی دولت انقباضی عمل کرده، اینطور نیست که با کاهش نرخ ارز، کالاهای مصرفی داخلی وارد شود، اما قاچاق آنها بیشتر می‌شود. اگر قیمت ارز هم پایین مصنوعی نگه داشته شود، کالای ما گران می‌شود و این نوسانات خیلی بیشتر از کاهش نرخ ارز در بازار اثر دارد. اینکه ما جزو ۲۰ اقتصاد برتر دنیا باشیم و ارزش ملی پولمان افزایش یابد، باعث خوشحالی هر وطن‌پرستی است، اما اگر کاهش نرخ ارز به دلیل بحث‌های انتخاباتی و غیراقتصادی باشد، چون موقت است، تکانه‌اش بعدا بیشتر خود را نشان می‌دهد.
این کارشناس در پاسخ به اینکه چطور می‌توان ارزش پول ملی را افزایش داد، اظهار کرد: زمانی پول ما قوی می‌شود که بتوانیم با دنیا تعامل برقرار کنیم، تجارت راحت داشته باشیم، سرمایه‌گذاری خارجی مستقیم در ایران جذب کنیم، صادراتمان قوی شود و منابعمان در کشورهای مختلف را آزاد کنیم. ما یک کشور نفتی هستیم و می‌توانیم نفت بفروشیم و هم این موارد به قوی شدن اقتصاد و بالا رفتن ارزش پول ما کمک می‌کند.
