جمعه ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ - March 29 2024
کد خبر: 51961
تاریخ انتشار: 27 آذر 1398 11:04
اختصاصی راه امروز/

صنایع معدنی پرچالش

محمد رضا بهرامن/ رئيس خانه معدن ايران
به گزارش راه امروز: بخش معدن یک موتور محرکه وپيشران اقتصاد و توسعه یافتگی به شمار می رود. به طوریکه کشورها می کوشند تا در این عرصه به رشد و پیشرفت دست یابند وبتوانند نقشی تاثیرگذار در جامعه بین الملل ایفا کنند. ايران نيز بايد بخش معدن را در زمره اولویت های برنامه های اقتصادی خویش قرار داده تا این مهم با ایجاد اشتغال پایدار، نقش مهمی در افزایش تولید ناخالص ملی و درآمد سرانه ایفا کند و مسیر را برای شکوفایی و توانمندسازی اقتصادی هموار سازد.  دیوار فلزی تحریمی که دونالد ترامپ دور اقتصاد ایران می‌سازد مسلما چالش هایی را برای اقتصاد ایران ایجاد خواهد كرد که با هم افزایی و همت بین   دولت و بخش خصوصی  قابل عبور خواهد بود. در این یادداشت مطلب اشاره اي خواهيم داشت به چالش هايي كه در حوزه معدن و بخش هاي زير مجموعه آن وجود دارد.


به طور نمونه چالش های كه در بخش سنگ آهن وجود دارد مي توان به مواردي چون «عدم وجود متولی واحد برای اکتشاف، زمان کم و عدم امکان اکتشاف واقعی ، عدم تمایل دولت به ایجاد بانک اطلاعاتی در بخش معدن، ایرادات شکلی و نبود شفافیت در واگذاری پهنه ها ، ترغیب متولی بخش معدن به اکتشاف حین استخراج ، نگاه به تشویق سرمایه گذاری در بخش اکتشاف توسط متولی و عدم توجه به تفاوت جدی ماده 37  قانون رفع موانع تولید با تبصره 8  ماده 35  این قانون» اشاره كرد.  
اما چالش هایي كه  فعالان صنعت سرب وروی با آن مواجه اند؛ به اين شرح است: از ابتدای سال 97 جلوی صادرات شمش روی گرفته شد که بدون هیچ دلیلی بوده و به مرور بخش کمی از صنعت توانسته‏اند با اجرای شرایط نامعقول عرضه در بورس و غیره، صادرات داشته باشند و مابقی صنعت دچار رکود و تعطیلی گشته و بیش از 30 درصد اشتغال در این بخش از بین رفته است. حال زماني كه صادرات دچار مشکل مي شود،  بخش ذوب، فرآوری، استخراج و اکتشاف نیز تاثیر منفی می‏پذیرد و در آن بخش‏ها هم اشتغال از بین می‏رود که تعطیلی معادن سرب و روی و یا غیر فعال شدن بخش‏های مختلف را در پی داشته است. از سوي ديگر، قیمت صادراتی بدون هماهنگی با اتحادیه و دست‏اندرکاران افزایش یافته و کنستانتره با رطوبت، مبنای محاسبات قرار گرفته است. همچنين حقوق دولتی مواد معدنی افزایش یافته و متاسفانه برخلاف شعارهای داده شده که باید جلوی خام فروشی گرفته شود، حقوق دولتی کارخانجات تولید کننده کنستانتره افزایش یافته است و تناژ مندرج در پروانه مبنا قرار داده شده و باید تناژ استخراج، مبنا قرار گیرد.  
 بحث برگرداندن ارز صادراتی برای بخش خصوصی از ديگر چالش هايي است كه اين حوزه با آن درگير است. از ديگر، واردات مواد شیمیایی و ابزارآلات و ماشین‏آلات دچار مشکل شده و راه حل آن واردات، بدون انتقال ارز است که اگر انجام شود بسیاری از مشکلات تولید رفع می‏گردد.
از سوي ديگر، با نگاهي به وضعيت معادن كروميت، در كشور مي توان گفت كه  83 معدن كروميت در كشور فعال هستند، كه ذخاير اين معادن 9 میلیون تن است. سالانه بيش از 216 هزار تن كروميت استخراج می شود، كه اين ميزان حدود یک درصد كل توليد كروميت جهان را شامل مي شود و  ايران نهمين توليدكننده جهاني اين ماده معدني است. همچنين 36 معدن منگنز فعال كشور وجود دارد و ذخيره آن بيش از 70 ميليون تن است، كه بيش از 99 هزار تن منگنز استخراج مي شود. اين معادن 3 درصد كل توليد جهان را شامل مي شود و ايران در توليد اين ماده معدني در رتبه دوازدهم جهان قرار دارد. 
 اما اگر بخواهيم چالش های پیش روي بخش «کرومیت ومنگنز» را بيان كنيم مي توان به مواردي چون « افزایش هزینه های صادراتی که عمده آن از جیب تولید کننده معدن پرداخت میگردد،  افزایش بی رویه حقوق دولتی و لزوم تجدید نظر در حقوق دولتی سال های 97 و 98 و درنظر گرفتن آن بر مبنای سال 1396 و بر مبنای استخراج واقعی، وضع تعرفه های صادراتی و لزوم حذف و یا کاهش تعرفه های صادراتی برای کرومیت و منگنز و یا حداقل برای تولیدات ثانوی آن مانند کنسانتره کرومیت، افزایش هزینه های تولید و ماشین آلات که براساس نرخ آزاد اند و لزوم معافیت این بخش از صادرکنندگان در بازگشت ارز به سامانه نیما» اشاره كرد. 
اما محصول تولیدی طلا نيز با مشکل فروش و توليد مواجه اند. به طوريكه از یک سو صادرات شمش طلا از کشور مشکل بوده و حسب اعلام تولید در صورت صادر کردن، ارز آن به نیما باید تحویل دولت شود.  از سوی  دیگر تولیدکنندگان مصنوعات طلا حاضر به خرید با فاکتور شمش در کشور نیستند  با این وصف فروش این محصول باارزش غیرممکن شده است. مشکلات حین تولید دراين ماده معدني، «مشکل تامین سیانور و  کربن فعال که باید از خارج از کشور وارد شوند و برداشت های غیرمجاز» است. 
اما مشکلات بخش سنگهای تزیینی چيست؟ علیرﻏﻢ اﻳﻨﻜﻪ ذﺧﺎیر ﻛﺸﻮر ﻣﺎ به لحاظ ذخایر ﻣﻌﺪﻧﻲ ﺳﻨﮓ تزیینی و ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻓﺮاوری و اﺳﺘﺨﺮاج ﺳﻨﮓ تزیینی در ﻣﻘﺎم چهارم جهان ﻗﺮار دارد، ﻣﻴﺰان ﺻﺎدرات در 15 ﺳﺎل اخیر به طور متغیر بین 70 تا 300 میلیون دﻻر ﻣﺤﺪود ﺷﺪ ﻛﻪ این رﻗﻢ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺗﺠﺎرت ﺟﻬﺎﻧﻲ اﻳﻦ صنعت (23 میلیارد دﻻر) ﻧﺎﭼﻴﺰ است.  از ديگر سو، قیمت تمام شده سنگ فرآوری شده در ایران به دلیل مشکلات ساختاری کارخانجات سنگبری، نبود توان رقابتی، نرخ بهره بالا، نرخ بیمه بالاتر از نرم جهانی، نرخ بالای مالیات بر ارزش افزوده، حمل و نقل گران، بهره‌وری پایین، نداشتن آموزش در واحدهای فرآوری و ضعف مدیریت، از همه کشورهای رقیب بالاتر است. معادن سنگ تزئینی کشور در شرایطی بحرانی قرار گرفته‌اند به گونه‌ای که از 2112 معدن دارای پروانه، حدود 40 درصد از معادن بدلیل مشکلات اقتصادی و نداشتن بازار متوقف گردیده و از ظرفیت 30 میلیون تن معادن، فقط 13 میلیون تن استخراج می‌گردد. بازار داخلی کشور، کشش بیشتری جهت جذب سنگ فرآوری شده ندارد.  اين در شرايطي است كه در بسیاری از بازارهای هدف، تعرفه واردات سنگ فرآوری شده بالا است و امکان صادرات سنگ فرآوری شده به آن کشورها (با توجه به قیمت تمام شده در ایران) تقریباَ غیرممکن است. تنها راه ورود به بازار و ایجاد برندینگ سنگ تزئینی ایران در این کشورها، صادرات کوپ سنگ است. 

نظرات شما
نام:
ایمیل:
* نظر:
مهمترین اخبار - صفحه خبر