پنجشنبه ۰۹ فروردين ۱۴۰۳ - March 28 2024
کد خبر: 49404
تاریخ انتشار: 14 مهر 1398 13:43
آقای فیلیپ گوردون، کارشناس سابق دولت آمریکا در امور خاورمیانه در این ارتباط گفت: «بدترین سناریو برای سعودی ها این خواهد بود که بدون حمایت واشنگتن وارد جنگ با ایران شوند. دولت ترامپ نشان داده است که استراتژی مشخصی در قبال ایران ندارد».
نیویورک تایمز نوشت: عربستان و ایران بعد از سال ها خصومت و رقابت بر سر نفوذ در خاورمیانه گام هایی را به سمت گفت و گوهای غیرمستقیم برداشته اند. تشدید تنش در هفته های گذشته این دو قدرت خاورمیانه را تا آستانه جنگ پیش برده است.

 او در ادامه این مطلب آمده است: اوایل ماه گذشته شاهد حملات هماهنگی علیه تاسیسات و میادین نفتی سعودی بودیم که به افزایش تهدیدات در خلیج فارس منجر شد. هر گونه مصالحه بین تهران و ریاض می تواند عواقب مهمی برای تمام مناقشات منطقه ای به دنبال داشته باشد.

اما بسیاری از تحلیل گران معتقدند عدم تمایل دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا به واکنش نشان دادن به این حملات بود که رهبران سعودی را برای حل و فصل صلح آمیز این بحران قانع کرد. گفت و گو بین تهران و ریاض می تواند برنامه واشنگتن برای تشکیل یک ائتلاف عربی علیه جمهوری اسلامی ایران را به شکست منجر کند.

مطابق با گزارش های منتشر شده، در روز های گذشته آقای محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان از رهبران عراق و پاکستان درخواست کرده است که در مورد تنش زدایی در خلیج با مقامات ایرانی صحبت کنند.

تهران از پیشنهاد ریاض اسقبال کرده است. دولت عربستان روز جمعه در بیانیه ای تایید کرد که عراق و پاکستان پیشنهاد میانجیگری بین دو کشور را ارائه کرده اند. البته در این بیانیه تاکید شده است که ایرانی ها عامل افزایش تنش هستند.

البته هنوز سطح بی اعتمادی بین دو این دو قدرت خلیج فارس بالا است و بعید به نظر می رسد که در آینده نزدیک مذاکراتی در سطح مقامات ارشد داشته باشند. اما حتی یک ژست سیاسی دوستانه نیز می تواند عواقب مهمی در خارج از مرزهای آن ها داشته باشد. باید توجه داشته باشیم که رقابت بین تهران و ریاض عامل شروع مناقشات منطقه ای از لبنان تا یمن بوده است.

واشنگتن از یک سال قبل کمپین فشار حداکثری را برای بازگرداندن رهبران ایران به میز مذاکره و دست یابی به یک توافق جدید شروع کرده است. تهران برای مدتی طولانی به دنبال دست یابی به این هدف بود که بین ریاض و واشنگتن شکاف ایجاد کند.

اما تهران در حالی از گفت و گو با ریاض استقبال کرده است که در ماه های گذشته با لحن سردی در مورد مذاکره با آمریکا صحبت کرده بود. هفته گذشته آقای حسن روحانی، رئیس جمهور ایران هم زمان با رئیس جمهور آمریکا برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل به نیویورک سفر کرده بود. دیپلمات های فرانسوی فرصتی برای گفت و گوی تلفنی بین روحانی و ترامپ ترتیب دیده بودند. اما رئیس جمهور ایران این پیشنهاد را رد کرد.

بعد از آنکه دو تاسیسات مهم نفتی عربستان مورد حمله پهپاد و موشک های کروز قرار گرفتند، ریاض و واشنگتن بلافاصله انگشت اتهام را به سمت تهران نشانه گرفتند. رئیس جمهور آمریکا با وجود لحن تهدید آمیز از انجام اقدام نظامی پرهیز کرد. رهبران سعودی به این نتیجه رسیدند که برای تامین امنیت خود نمی توانند به دولت ترامپ اتکا کنند.

ماه گذشته عمران خان، نخست وزیر پاکستان در شهر جده با ولیعهد عربستان دیدار کرد. چند روز بعد رهبر پاکستان در مصاحبه با خبرنگاران تایید کرد که محمد بن سلمان خواستار میانجیگری پاکستان بین ایران و عربستان شده است.

مطابق با گفته های یکی از مقامات ارشد دولت پاکستان، بن سلمان به نخست وزیر پاکستان گفته است که تمایلی به درگیری نظامی ندارد. عمران خان همچنین در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل با حسن روحانی دیدار کرد.

عادل عبدالمهدی، نخست وزیر عراق نیز ماه گذشته به عربستان سفر کرده بود. ظاهرا او پیشنهاد کرده است که بغداد به عنوان میزان گفت و گوهای دو جانبه بین تهران و ریاض انتخاب شود. نخست وزیر عراق بعد از بازگشت از عربستان به خبرنگاران گفت: «عربستان، ایران و حتی یمن اشتیاق بالایی برای گفت و گو نشان می دهند. به نظرم این تلاش ها نتیجه مثبتی برای کل منطقه خواهند داشت».

علی لاریجانی، سخنگوی مجلس ایران در مصاحبه با شبکه الجزیره گفت: «ما هیچ وقت درهای گفت و گو با عربستان و کشورهای دیگر در منطقه را نبسته ایم. مذاکره بین تهران و ریاض میتواند بسیاری از مشکلات امنیتی و سیاسی منطقه را حل کند».

آقای جواد ظریف، وزیر خارجه ایران روز چهارشنبه گفت که کشورش حتما از گفت و گو با عربستان استقبال می کند، البته به شرطی که سعودی ها روابط دوستانه با همسایگان خود را به خرید سلاح از آمریکا ترجیح دهند. ایرانی ها برای مدتی طولانی به دنبال دور کردن عربستان از آمریکا و اسرائیل بوده اند. به نظر می رسد که عدم تمایل ترامپ به اقدام نظامی فرصتی برای تهران فراهم کرد که به هدف دیرینه خود دست پیدا کند.

آقای فیلیپ گوردون، کارشناس سابق دولت آمریکا در امور خاورمیانه در این ارتباط گفت: «بدترین سناریو برای سعودی ها این خواهد بود که بدون حمایت واشنگتن وارد جنگ با ایران شوند. دولت ترامپ نشان داده است که استراتژی مشخصی در قبال ایران ندارد».

اما مقامات ارشد کشورهای خلیج فارس از جمله کویت و امارات نیز خواستار روی آوردن به دیپلماسی برای کاهش تنش در منطقه شده اند. آن ها می دانند که از عواقب جنگ مصون نخواهند ماند. اماراتی ها در ماه های اخیر در مورد امنیت آب های خلیج فارس با تهران مذاکره کرده اند. امارات همچنین به تدریج نیروهای خود را از جنگ یمن خارج کرد، اگرچه سعودی ها هنوز در حال جنگ با شبه نظامیان حوثی تحت حمایت ایران هستند.

در صورتی که عربستان نیز همچون کویت و امارات مذاکرات دوجانبه با تهران را شروع کند، تلاش های دولت آمریکا برای تشکیل یک ائتلاف بین المللی برای منزوی سازی جمهوری اسلامی ایران به شکست منجر خواهند شد.

ولیعهد عربستان در گذشته بارها ایران را به عنوان ریشه مشکلات خاورمیانه معرفی کرده است. او ادعا می کند که اختلافات سیاسی و ایدئولوژیکی مذاکره بین دو کشور را دشوارتر کرده اند.  بن سلمان در سال 2017 گفته بود: «ما یکی از اهداف اصلی ایران هستیم. اما ما منتظر نمی مانیم که  آن ها جنگ را به داخل خاک عربستان بکشانند.»

در سال های گذشته خصومت ریاض با جمهوری اسلامی ایران باعث نزدیک شدن عربستان به اسرائیل و آمریکا شده بود. اما به نظر می رسد که رهبران عربستان اکنون به دنبال تغییر رویکرد خود هستند. یک تحلیلگر سیاسی در تهران گفت: «ما به اوج تنش بین ایران و عربستان رسیده ایم. دو طرف به این نتیجه رسیده اند که وضعیت کنونی به ضرر منافعشان خواهد بود».
نظرات شما
نام:
ایمیل:
* نظر:
مهمترین اخبار - صفحه خبر