جمعه ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ - March 29 2024
کد خبر: 47953
تاریخ انتشار: 20 خرداد 1398 19:09
رضا اردکانیان، وزیر نیرو اخیرا اظهاراتی بر زبان رانده که از یک وزیر دولت روحانی، آن هم وزیری چون او تعجب برانگیز و غیرقابل قبول است؛ آن ‏هم دولتی که از ابتدای روی کار آمدن خود با آگاهی نسبت به تاثیر تحریم ها، هم و غم خود را رفع تحریم قرار داده بود. ‏
انتخاب نوشت: رضا اردکانیان، وزیر نیرو اخیرا اظهاراتی بر زبان رانده که از یک وزیر دولت روحانی تعجب برانگیز و غیرقابل قبول است؛ آن ‏هم دولتی که از ابتدای روی کار آمدن خود با آگاهی نسبت به تاثیر تحریم ها، هم و غم خود را رفع تحریم قرار داده بود. ‏

اردکانیان در گفت و گویی با انتقاد از زیاد بودن مصرف انرژی در ایران گفته است: «علت اینکه تحریم شدیم همین بد عادتی در ‏مصرف است، تحریم کنندگان فهمیده‌اند نقطه ضعف ما؛ مصرف است. ما جامعه‌ای مصرفی هستیم؛ چرا چین اینگونه تحریم ‏نمی‌شود؟ چون با یک وعده غذا هم رفع گرسنگی می‌کنند.» ‏

او توضیح داده است که «۴۰ سال فرصت داشته‌ایم خودمان را از شیر نفت جدا کنیم و نکردیم، آن‌ها نقطه ضعف ما را فهمیده‌اند و ‏دائم از همان ناحیه فشار وارد می‌کنند. چون بیشتر از متوسط کشور‌های صنعتی و توسعه یافته غذا می‌خوریم، بیشتر می‌پوشیم و ‏سرانه مسکونی بالاتری داریم، در مقابل احساس رضایتمندی و خوشبختی‌مان هم یک صدم است، باید چارچوب‌های ذهنی را ‏اصلاح کنیم.» ‏

اظهارات او از دو وجه قابل نقد است. اول اینکه زیاد بودن مصرف انرژی در کشور واقعیتی است که بسیاری از کارشناسان و ‏مسئولان در دوره‌های گوناگون به آن اشاره کرده و درباره تبعات مخرب آن هشدار داده اند، اما اولا مثالی که اردکانیان به میان ‏کشیده قابل قبول نیست و در ثانی لحن او توهین آمیز یا دست کم با بی احتیاطی همراه بوده و شایسته سرزنش است. ‏

عملکرد رضا اردکانیان در دو سال اخیر قابل قبول بوده و همواره در مدت مسئولیت خود تلاش کرده است با خونسردی و به ‏صورت علمی و استدلالی پاسخ انتقاد‌ها را بدهد و حتی درخواست هایش از مردم – به طور مثال برای کاهش مصرف برق – را با ‏همین لحن بیان کند، با این وجود چنین فردی چگونه تشخیص نداده که ما نسبت به کشور‌های صنعتی «بیشتر می‌خوریم»، می ‏تواند غیرمحترمانه و توهین آمیز تلقی شود؟ اگر منظور وزیر نیرو از این جمله مثلا شیوع چاقی در ایران بوده که خود دلایل ‏متعددی دارد و بار‌ها از سوی متخصصان این حوزه درباره آن هشدار داده شده. اما اگر منظورش مثلا بالا بودن مصرف سالانه ‏اقلام غذایی است، بی تردید لحن بدی را برای بیان منظورش انتخاب کرده است. ‏

اینکه وزیر نیرو اصرار دارد که با وجود این «بیشتر مصرف کردن و خوردن» میزان رضایتمندی و احساس خوشبختی در ایران ‏یک صدم کشور‌های صنعتی است نیز جمله‌ای دقیق نیست. احساس رضایتمندی به عوامل متعددی بستگی دارد که یکی از ‏مهمترین آن‌ها وضعیت اقتصادی کشور است. کافی است به آمار‌های سازمان پزشکی قانونی نگاهی بیندازیم که مشخص می‌کند در ‏دولت روحانی و همزمان با کنترل تورم و ایجاد آرامش نسبی اقتصادی، میزان خشونت‌ها و درگیری‌ها به طور معناداری کاهش ‏یافته و البته همین ارقام با به هم ریختن اوضاع اقتصادی از سال ۹۶ و ۹۷ دوباره صعودی شده است. ‏

این تازه، یکی از دلایل احساس رضایتمندی است؛ دلایل متعدد دیگری نیز وجود دارند که می‌توان از احساس امنیت و نیز مفهوم ‏عدالت اجتماعی به عنوان دو نمونه مهم آن یاد کرد که همگی بر احساس رضایتمندی موثرند و البته موضوع مصرف گرایی نیز ‏در آن اثرگذار است. ‏

نکته دوم درباره این اظهارات، ربط دادن موضوع تحریم‌ها به مسئله مصرف گرایی در ایران است. وزیر نیرو جمله خود را به ‏گونه‌ای بیان کرده که گویی اگر این موضوع مصرف گرایی در کشور وجود نداشت، ما هرگز تحریم نمی‌شدیم. این اظهارنظر به ‏وضوح نادرست است. ‏

اولا موضوع تحریم ایران از سوی آمریکا – و نه جامعه بین الملل - دلایل سیاسی متعددی دارد که این دلایل از ابتدای انقلاب پدید ‏آمده اند و بر هیچ کسی از جمله وزیر نیرو پوشیده نیست. ‏

در ثانی تحریم یک حربه رایج در میان دولت‌های آمریکا برای اعمال فشار به دیگر کشورهاست. نشریه آتلانتیک اخیرا گزارش ‏داده که آمریکا تا کنون نزدیک به ۸ هزار تحریم علیه دیگر کشور‌ها اعمال کرده و استفاده از این ابزار در قرن ۲۱ به اوج خود نیز ‏رسیده. این موضوع به دلیل قدرت اقتصادی آمریکا در دنیاست که بسیاری از روند‌های اقتصادی را از همین طریق به خود وابسته ‏کرده است. ‏

تا همین جا مشخص است که مسئله مصرف گرایی در ایران، چنانکه وزیر نیرو ادعا کرده، دلیل تحریم ایران از سوی آمریکا ‏نیست. ‏

موضوع سوم اینکه دست کم در دولت حسن روحانی، این نگاه برای جامعه و حتی جناح اصولگرا تشریح شد که مبارزه با تحریم ‏از راه‌های قانونی و حقوق بین الملل در دنیا امری ضروری است نه اینکه با استقبال از تحریم، به راهکار‌های موهومی پناه ببریم. ‏صحبت وزیر نیرو این معنا را به ذهن متبادر می‌کند که چون ما جامعه‌ای مصرف گرا داریم بنابراین نیاز به واردات محصولات ‏مصرفی داریم و به همین دلیل تحریم آمریکا، باعث شده تا بیشتر از هر کشور دیگری از آن آسیب ببینیم. این در حالی است که ‏واقعیت چیز دیگری است. به این معنا که نه تنها مواد مصرفی کشور، بلکه حتی تولید داخلی نیز تا حد زیادی به واردات وابسته ‏است. مواد اولیه بسیاری از تولیدات داخلی کشور از خارج وارد می‌شود و تحریم این مواد، می‌تواند حتی تولید داخلی را نیز با ‏مشکل مواجه کند؛ کاری که هم اکنون انجام داده. ‏

البته این موضوع نه اشکال است نه مختص ایران. تقریبا تمام دنیا به این شکل عمل می‌کنند. یعنی مواد اولیه بسیاری از ‏محصولات تولیدی خود را ندارند و از خارج وارد می‌کنند؛ یا اینکه به دست آوردن آن در داخل کشورشان صرفه اقتصادی ندارد ‏و بنابراین به واردات روی می‌اورند. ‏

حال فرض کنیم صحبت وزیر نیرو در مورد مصرف گرایی محقق شود و به طور مثال جامعه ایران به مواد مصرفی وارداتی ‏احساس نیاز نکند؛ آیا مشکل تحریم حل می‌شود؟ آیا آمریکا با توجه به آنچه گفته شد از تحریم ایران دست می‌کشد؟ و آیا تحریم ‏نمی تواند حتی تولید داخلی ما را با مشکل مواجه کند؟

چنانکه گفته شد سابقه عملکرد و اظهارات وزیر نیرو در دو سال گذشته نشان نمی‌دهد که او از چنین موضوعاتی بی خبر باشد و ‏یا به آنچه در مصاحبه اش گفته عمیقا اعتقاد داشته باشد. این، بی تردید یک بی احتیاطی و اشتباه از سوی او بوده و چه بهتر که به ‏نوعی به جبران آن بپردازد. ‏

نظرات شما
نام:
ایمیل:
* نظر:
مهمترین اخبار - صفحه خبر