محمدمهدي مظاهري . استاد دانشگاه
با فرا رسيدن ٢٠ ژانويه، يک سال از آغاز به کار دونالد ترامپ، به‌عنوان رئيس‌جمهور ايالات متحده آمريکا مي‌گذرد؛ يک سال پر از اتفاقات متعدد که در آن شاهد نوعي چرخش عظيم در سياست خارجي آمريکا بوديم. زماني که دونالد ترامپ در بين شگفتي و ناباوري مردم و سران جهان، گوي سبقت را از هيلاري کلينتون ربود و به قدرت رسيد، برخي از تحليلگران ابراز اميدواري کردند که او نيز مانند بسياري از رؤساي‌جمهور ديگر، با خارج‌شدن از فضاي رقابت‌هاي انتخاباتي و قرارگرفتن در جايگاه قانوني يک رئيس‌جمهور، الزامات آن را درک کند و درصدد تحقق شعارهاي انتخاباتي هنجارشکن و ضدهمکاري‌جويانه خود نباشد؛ تحليلي که درست از آب درنيامد و به عملياتي‌شدن تحليل‌هاي رقيب انجاميد. دونالد ترامپ بعد از نشستن بر کرسي رياست‌جمهوري و در يک سال اخير، عزم خود را جزم کرد تا تک‌تک شعارهاي انتخاباتي‌اش را محقق کند؛ هر‌چند اين رويکرد به ذائقه اکثريت مردم و رسانه‌هاي آمريکا و نيز افکار عمومي و سران جهان خوش نيايد. يکي از شعارهاي مهم ترامپ در انتخابات رياست‌جمهوري «اول آمريکا» بود. او همچنين قول داده بود که چهره سياسي آمريکا را عوض کند، قدرت را به «مردم» بازگرداند و با جلوگيري از سيل ورود مهاجران، وضعيت اشتغال مردم آمريکا را بهبود ببخشد؛ اما ١٢ ماه بعد از رياست‌جمهوري، او چه دستاوردي داشته است؟در عرصه داخلي او در همين يک سال گذشته دو فرمان مهاجرتي صادر کرد که شرايط اخذ ويزا را براي شهروندان بسياري از کشورها، به‌ويژه کشورهاي اسلامي دشوارتر يا حتي ناممکن کرده است.
با‌اين‌وجود او که زماني ادعا کرده بود ميزان بي‌کاري واقعي در آمريکا بيش از ۴۰ درصد است، حالا با همان آماري رو‌به‌روست که زماني آن را رد کرده بود. پيش‌بيني‌هاي اوليه اقتصادي در دوران رياست‌جمهوري ترامپ، مانند وضعيت دوران اوباما بوده است. از سوي ديگر طرح بيمه درماني اوباما و تغيير آن يکي ديگر از آزمون‌هاي عملکرد ترامپ در قبال وعده‌هاي کارزار انتخاباتي‌اش بود. طرح بيمه خدمات درماني باراک اوباما ٢٠ ميليون آمريکايي را که هيچ نوع بيمه درماني نداشتند، تحت پوشش قرار داد اما اين طرح با مشکل افزايش حق بيمه روبه‌رو شد و ترامپ گفته بود که بلافاصله آن را لغو و يک طرح جديد را جايگزين آن خواهد کرد.
مجلس نمايندگان آمريکا با اکثريت شکننده‌اي طرح لغو بيمه درماني دوران باراک اوباما و جايگزيني آن با يک بيمه درماني جديد را تصويب کرد؛ اما طرح بيمه جديد، در سناي آمريکا با ترديدهايي از سوي نمايندگان دو حزب روبه‌رو شد و به‌اين‌ترتيب آينده اين طرح همچنان مبهم است.در کنار اشتغال و بيمه‌اي که هنوز محقق نشده، مردم آمريکا همواره به وجهه و اعتبار کشورشان در عرصه بين‌المللي مي‌باليدند که البته در يک‌سال گذشته، اين «اعتبار» قرباني اصلي سياست‌ها و جهت‌گيري‌هاي دونالد ترامپ بوده است. ترامپ با اتخاذ سياست يک‌جانبه‌گرايي و تک‌روي در عرصه بين‌المللي که در مواردي مانند خروج از پيمان اقليمي پاريس، خروج از يونسکو و تلاش براي نابود‌کردن توافق بين‌المللي هسته‌اي قدرت‌هاي جهاني با ايران(برجام)، نمود يافته، صداي اعتراض سران کشورها و افکار عمومي جهاني را درآورده و آمريکا را در نوعي تنهايي استراتژيک و انزوا قرار داده است.
در واقع، ترامپ در همين يک‌سال آغاز کار خود، آمريکا را در عرصه بين‌المللي به کشوري عهدشکن و بي‌توجه به حقوق و هنجارهاي بين‌المللي تبديل کرده که ديگر مورد احترام کشورهاي جهان نيست؛ طرح‌هاي جانبدارانه‌اش در شوراي امنيت با تمسخر و مخالفت کشورهاي عضو مواجه مي‌شود و سفر رئيس‌جمهورش به کشورهاي اروپايي از جمله بريتانيا که سال‌ها هم‌پيمان استراتژيک آمريکا به حساب مي‌آمد، نيز به دليل مخالفت مردم اين کشورها، بارها به تعويق مي‌افتد. بنابراين بيراه نيست که بگوییم ميزان محبوبيت و حمايت از ترامپ حتي در ميان رأي‌دهندگان اصلياش از جمله سفيدپوستان بدون تحصيلات دانشگاهي و آمريکايي‌هاي روستايي نيز رو به کاهش بوده و در ميان رؤساي‌جمهور دهه‌هاي اخير آمريکا نيز کمترين است.
بر اساس آمار مؤسسه گالوپ، ميزان محبوبيت ترامپ پس از ١٢ ماه به ۳۹ درصد کاهش پيدا کرده و اين در حالي است که باراک اوباما (٥٠درصد)، بيل کلينتون (٥٤درصد) جورج دبليو بوش (٨٣درصد) در رتبه‌هاي بالاتر از او بودند.بنابراين شايد بتوان گفت دستاورد يک‌ساله رئيس‌جمهور آمريکا احياي نوعي جدال قديمي در عرصه مناسبات بين‌المللي بوده است؛ جدال بين دو نگرش و فرهنگ که در يک سوي آن رويکرد منفعت‌طلبي، سودجويي يک‌جانبه و پشت‌پازدن به همه تعهدات براي تأمين منافع حداکثري شخصي قرار دارد و در سوي ديگر آن فرهنگ تعامل، نوع‌دوستي، همکاري بين‌المللي، وفاي به عهد و توجه به ميراث مشترک بشريت! جامعه جهاني تاکنون و به‌ويژه در قضيه برجام نشان داده است که به‌راحتي در برابر حاکميت ترامپيسم خودمحورانه تسليم نمي‌شود و اجازه نمي‌دهد دستاوردهاي جهاني به‌واسطه اميال قدرت‌طلبانه يک فرد نابود شود اما بايد منتظر ماند و ديد ترامپ در سه سال ديگر پيش‌روي خود تا چه حد براي نابودي فرهنگ تعامل‌گرا و همکاري‌جويانه تلاش مي‌کند و مقاومت جامعه جهاني در مقابل او چه اندازه خواهد بود!
