جمعه ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ - March 29 2024
کد خبر: 40333
تاریخ انتشار: 18 آبان 1396 15:30
سید حسین موسویان دیپلمات سابق کشورمان در یادداشتی در این باره نوشت: «ماه‌ها است که لابی‌گران ریاض، تل‌آویو و ابوظبی در گوش کاخ سفید و کنگره می‌خوانند که ابتدا دُم مار منطقه (حزب‌الله لبنان) را قطع کنید و بعد هم سرش(ایران) را.»
با گذشت چند روز از تحرکات گسترده عربستان و آمریکا علیه ایران در منطقه تحلیل های سیاسی و امنیتی حکایت از یک نقشه تازه علیه ایران از سوی اتحاد آمریکا- عربستان دارد.، نگرانی ها درباره احتمال رویارویی مستقیم با ایران افزایش یافته است. دیپلمات ها و تحلیلگران دیدگاه های مختلفی را درباره تحولات اخیر ارائه کرده اند.  به گزارش فرارو، 21 مهر ماه (13 اکتبر) دونالد ترامپ استراتژی جدید آمریکا درباره ایران را اعلام کرد.  در این روز ترامپ پایبندی ایران به توافق اتمی را تائید نکرد تا پرونده برجام برای تصمیم گیری به کنگره آمریکا ارسال شود.
 
از سوی دیگر او ایران را متهم به حمایت از تروریسم کرد و به سپاه پاسداران تاخت. او حکومت ایران را "دیکتاتوری" خواند.
 
 ترامپ همچنین از وضع تحریم های تازه علیه ایران خبر داد  و شاید در یکی از بخش های مهم و مرتبط با تحولات کنونی گفت: «برای مقابله با اقدام‌های بی ثبات کننده ایران و حمایتش از تروریسم با شرکایمان اقدام می‌کنیم.»
 
پس از بیان استراتژی تازه آمریکا علیه ایران، وزارت دارایی آمریکا اعلام کرد که کل سپاه پاسداران در لیست تحریم ها قرار خواهد گرفت. از طرف دیگر سناتورهای منتقد ایران طرح تازه ای برای اعمال فشار و محدودیت بیشتر برای برجام را مطرح کردند.
 
 سرگرد ایدرین رنکین-گالووی، سخنگوی پنتاگون نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد که آمریکا برای اعمال فشار بر ایران راه‌های تازه ای را پی می‌گیرد.
 
او گفت: "ما عرصه‌های جدیدی را که می‌توانیم با همکاری متحدانمان بر رژیم ایران فشار بیاوریم شناسایی خواهیم کرد، برای اینکه بتوانیم نفوذ بی‌ثبات کننده ایران را خنثی کنیم و قدرت تهاجمی آن به خصوص حمایت از گروهای تروریستی و شبه نظامی را محدود کنیم."
 
نتانیاهو به ترامپ به خاطر استراتژی جدید اش تبریک گفت و عربستان سعودی از آن حمایت کرد. با این حال اروپا این استراتژی را مورد نقد قرار داد.
 
پس از اعلام استراتژی تازه ترامپ ریچارد هاس، رئیس شورای روابط خارجی گفت: «دونالد ترامپ در سخنان خود از ایران با عناوین رژیم یا دیکتاتوری یاد می‌کند و هرگز به آن به عنوان حکومت اشاره نمی‌کند که می‌تواند نشان‌دهنده آن باشد که تغییر رژیم هدف نهایی سیاست آمریکا است.»
 
پس از 21 مهر ماه تحولات تازه یکی پس از دیگری آغاز شدند. تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا عازم خاورمیانه شد، برگزاری نشست های ضد ایرانی در آمریکا یکی پس از دیگری آغاز شد.
 
اما اولین نشانه جدی برای ورود رسمی امریکا به یک بازی خطرناک روز 10 آبان رخ داد. در این روز سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، سیا، آرشیو بزرگی که شش سال پیش در جریان یورش به محل اختفای اسامه بن لادن، رهبر القاعده، در ابت آباد پاکستان به دست آمده بود را منتشر کرد.
 
این آرشیو شامل عکس هایی از صفحات یادداشت های روزانه بن لادن و ویدئوی عروسی پسر کوچکش، حمزه، است. این اسناد همچنین جزییات تازه ای از روابط مبهم القاعده با ایران ارائه می کند.
 
انتشار این اسناد پس از آن صورت گرفت که یک ماه پیشتر مایک پمپئو مدیر سیا ماه پیش در کنفرانسی قول انتشار اسنادی که روابط القاعده با ایران را روشن تر کند داده بود. او گفته بود: "روابطی وجود داشته، تماس هایی وجود داشته. وقت هایی بوده که ایرانی ها با القاعده همکاری کرده اند."
 
پس از این اقدام آمریکا این بار عربستان وارد گود شد. این کشور ابتدا با فشار به سعد حریری نخست وزیر لبنان، او را در اوایل هفته جاری وادار به استعفا کرد. حریری در عربستان بیانیه استعفای خود را در تلویزیون قرائت کرد. در این بیانیه او به شدت به ایران و حزب الله حمله کرد. او مدعی شد که ایران در امور لبنان مداخله می کند. 

یک روز پس از این استعفا موشکی بالستیک از سوی یمن به سمت فرودگاه ریاض شلیک شد که عربستان اعلام کرد این موشک را ردگیری و منهدم کرده است. در همان ساعت ابتدایی این اتفاق دونالد ترامپ توپ این اتفاق را رد زمین ایران انداخت. او ایران را مسئول موشک پرانی به عربستان دانست. پس از آن دولت عربستان نیز ایران را متهم کرد.
 
ائتلاف مورد حمایت عربستان نیز ضمن متهم کردن ایران اعلام کرد که این یک اقدام جنگی بوده و ممکن است به آن پاسخ داده شود. محمد بن سلمان نیز روز گذشته انگشت اتهام درباره اقدام موشکی علیه ریاض را به سمت ایران گرفت.
 
پیشتر نیز ریاض تلاش های مهمی را برای اثرگذاری بر اوضاع داخلی عراق آغاز کرده بود. عربستان به دنبال آن است تا با دیپلماسی اقتصادی و همراهی با برخی سیاستمداران شیعه عراق در هیات حاکمه این کشور نفوذ پیدا کند و موقعیت ایران را تضعیف کند.
 
تحلیل ها چه می گویند؟  
در این شرایط ناظران و تحلیلگران نسبت به اقدامات عربستان هشدار می دهند آنها می گویند اوضاع به گونه ای پیش رفته است که امکان تقابل نظامی میان ایران و عربستان بسیار جدی است.
 
سید حسین موسویان دیپلمات سابق کشورمان در یادداشتی در این باره نوشت: «ماه‌ها است که لابی‌گران ریاض، تل‌آویو و ابوظبی در گوش کاخ سفید و کنگره می‌خوانند که ابتدا دُم مار منطقه (حزب‌الله لبنان) را قطع کنید و بعد هم سرش(ایران) را.»
 
موسویان ضمن بر شمردن اتفاقات اخیر در روابط ایران و عربستان و آمریکا به نقشه پیچیده  علیه ایران اشاره کرد و نوشت: «از جمله سناریوهای پیچیده و از پیش طراحی شده، برخی رفتارها و مواضع  دونالد ترامپ در ماه‌های اخیر است. برای نمونه پیشنهاد دیدار با مقام‌های ایران از سوی ترامپ حرکت حساب‌شده‌ای بود. ترامپ با این فرض، پیشنهاد دیدار با دکتر روحانی را مطرح کرد که مطمئن بود ایران این پیشنهاد را نخواهد پذیرفت. ترامپ پای رئیس‌جمهوری فرانسه را به این دلیل برای وساطت به میان کشید که به اروپایی‌ها بگوید من برای گفت‌وگو با ایران آماده بودم و این ایرانی‌ها بودند که رد کردند و بنابراین ایران اهل گفت‌وگو نیست. بنابراین حرکت کاخ سفید عمدتا برای خلع سلاح اروپایی‌ها درمورد ایران و بخشی از اقدامات زمینه‌ساز برای تقابل با ایران بود.»
 
او افزوده است: «نکته مهم دیگر اینکه اوضاع داخلی ترامپ روزبه‌روز بدتر شده به‌طوری‌که دوسوم افکار عمومی آمریکا نظر منفی به او دارند. «تقابل با ایران» موضوعی است که برای اجماع‌سازی در داخل آمریکا و کسب حمایت افکارعمومی آمریکا نسبت به سایر موضوعات، بسیار سهل‌الوصول‌تر است.»
 
با این حال عبدالرضا فرجی راد سفیر پیشین ایران در نروژ و مجارستان در این باره معتقد است احتمال تقابل نظامی ایران و عربستان اندک است. او می گوید: "احتمال توطئه در لبنان در درجه اول قرار دارد، احتمال گسترش جنگ در یمن در درجه دوم است و احتمال رویارویی مستقیم نظامی با ایران در درجه سوم قرار دارد. اگر در لبنان تنش ایجاد شود حزب الله مجبور است از سوریه خارج شود، به این ترتیب دست آنها در سوریه برای تضعیف ایران و روسیه و باز کردن دوباره بحث کنار گذاشتن اسد از قدرت باز می شود.»
 
اما ایران در این میدان چه سیاستی را باید در پیش گیرد؟
در پاسخ به این سوال حسن روحانی ریس جمهور سعی کرد به نصیحت عربستان سعودی بپردازد. او در سخنانی گفت: «امروز سوال اینجاست که دشمنی‌هایی که عربستان سعودی نسبت به مردم منطقه آغاز کرده چه فایده و خاصیتی می‌تواند برایش داشته باشد و چگونه افکار سران این کشور راضی به این دشمنی‌ها شده است.»
 
او تاکید کرد: «جمهوری اسلامی ایران به جز خیرخواهی نیت دیگری برای ملت‌های منطقه نداشته و هیچگاه نخواهد داشت، در طول تاریخ روابط دوستانه و برادرانه‌ای بین ملت ایران و ملت عربستان وجود داشته است.»

علی نصری تحلیلگر مسائل سیاست خارجی در این باره با اشاره به مواضع نزدیکان و استراتژیست های دولت ترامپ معتقد است: «دولت‌مردان٬ نظریه‌پردازان٬ مراجع دینی٬ نظامیان٬ رسانه‌ها٬ فعالان سیاسی و جوامع مدنی ایران و عربستان نیازی به تحلیل‌های پیچیده ندارند تا از این هدف جریان‌های جنگ‌طلب آمریکا که ایجاد یک «جنگ فرسایشی» میان ایران و عربستان در منطقه است پرده‌برداری کنند. حتی نیازی نیست تا از مشاهده فروش چند صد میلیارد دلاری اسلحه آمریکا به عربستان یا شکل‌گیری ائتلاف‌های منطقه‌ای علیه ایران٬ به چنین نتیجه‌ای برسند. جنگ‌طلبان آمریکایی خودشان با زبان خودشان بی‌پروا و بی‌پرده با استناد به تاریخ و با شرح استدلال‌های مشخص خودشان از زوم ایجاد چنین جنگی سخن‌ گفته‌اند.»

او افزوده است: «در چنین فضایی که آمریکاییها و سعودیها بر طبل جنگ در منطقه می کوبند بهترین سیاست تدبیر و تدبیر و استفاده از عقلانیتی است که در نزد سردمداران نظامی کشورمان دیده می شود. از همین روست که شخصیت های منطقه سردارامان ما راقبل از اینکه یک نظامی بدانند یک سیاستمدار باهوش می دانند و همین سیاست است که به کمک نظامیان می آید تا روند معادلات را در منطقه تغییر دهند. حرف منطقی این است که باید هوشیار بود و به دام سعودی و آمریکا نیافتاد بلکه آنها را باید در دامهای مشابه گیر انداخت.»

از سوی دیگر داود هرمیداس باوند از تحلیلگران برجسته مسائل بین الملل مقامات کشورمان را به خصوص درباره ماجرای لبنان به صبر و تحمل توصیه کرده است. به گفته باوند:  «مقامات جمهوری اسلامی در مساله لبنان باید تامل و صبر پیشه كنند. باید منتظر ماند تا موضع مجموع مقامات بلندپایه لبنان، از جمله رییس‌جمهور، میشل عون، رییس مجلس، نبیه بری و فرماندهان ارتش لبنان مشخص شود. به خصوص باید دید آیا این گمانه‌زنی كه ممكن است بخش‌هایی از نظامیان لبنان به درخواست عربستان سعودی در شرف صحنه‌سازی علیه حزب‌الله و ایجاد درگیری هستند، درست است یا نه.»
 
اکثر ناظران و تحلیلگران به مقامات سیاسی و نظامی کشور توصیه می کنند که رویکرد محتاطانه ای را در واکنش به اقدامات عربستان و امریکا در پیش گیرند. اما مهدی مطهرنیا می گوید «ایران باید در آگاه سازی افکار عمومی اقدام رسانه ای بسیار  شفافی را پیش بگیرد به گونه ای که نشان دهد ایران مخل امنیت منطقه نبوده است.»
نظرات شما
نام:
ایمیل:
* نظر:
مهمترین اخبار - صفحه خبر