طرح گفت‌وگوی ملی از سوی عقلای هر دو جناح سیاسی می تواند راهی باشد برای پایان دادن به اختلافات و تخریب دو جریان سیاسی کشور علیه یکدیگر و حرکت به سمت جایگزینی اعتدال گرایی به جای تندروی.
راه امروز: سال 92 که از راه رسید موسم دیگری برای بازگشایی فضای گفت وگوهای سیاسی هم انگار فرا رسیده بود؛ خیلی‌ها آمدن حسن روحانی را فرصتی برای تغییر فضای تندروی به فضای اعتدالی دانستند. او و دولتش میراث دار 8 سال زمامداری دولتی اصولگرا بودند که گفتمان غالبش تندروی بود. حالا شیخ اعتدال آمده بود تا فضا را عوض کند. بعد از انتخابات 24 خرداد سال 92 بود که بعضی از چهره‌های شاخص نظام هم روی به استقبالِ گفتمان اعتدال خواه روحانی آوردند و هر ازچند گاهی از بین این اظهارات نشانه‌هایی از استقبال بعضی چهره‌های اصلاح طلب و اصولگرایان معتدل برای فراهم کردن زمینه‌های شروع دیالوگ بین دو جناح شنیده می‌شد.دیالوگی به نام «گفت وگوی ملی» بین دو جریان اصلی سیاسی کشور بعد از سال‌ها تک قطبی بودن فضای سیاسی کشور.
گفت و گویی که این روزها حتی با تشکیل کمیته گفت وگوی ملی در فراکسیون امید در مجلس شورای اسلامی هنوز نتوانسته به طور کامل رنگی از واقعیت به خود بگیرد، اما به اعتقاد کارشناسان سیاسی، طرح همین موضوع از سوی عقلای هر دو جناح سیاسی می تواند راهی باشد برای پایان دادن به اختلافات و تخریب دو جریان سیاسی کشور علیه یکدیگر و حرکت به سمت جایگزینی اعتدال گرایی به جای تندروی.
راه نجات: پافشاری بر نقاط مشترک
چند ماه دیگر تکلیف انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم و البته انتخابات پنجمین دوره شوراهای شهر و روستا معلوم می شود. انتخابات هایی که حالا بعد از درگذشت آیت الله هاشمی رفسنجانی می تواند بزنگاهی تاثیرگذار برای جریان های سیاسی کشور باشد. او که سال ها به عنوان وزنه تعادلی، نقش یک میانجیگیر را میان دو جریان اصلاح طلب و اصولگرا بازی می کرد، یکی از کسانی بود که در سال های آخر عمرش از طرح حزب فراگیر و آشتی ملی سخن می گفت. او حالا دیگر نیست و از همین حالا چهره‌های هر دو جریان چپ و راست های معتدل به فکر جایگزینی برای او هستند تا شاید بتوانند با ادامه تفکرات هاشمی، راه را برای یک گفتگوی ملی - جناحی باز کنند. گفتگویی بر پایه اشتراکات دو جریان سیاسی. اشتراکاتی که به گفته چهره های هر دو جریان می تواند راه را بر دو قطبی های مضرّ سیاسی ببندد و راهی باشد برای حل مشکلات ریشه ای کشور؛ از فسادهای سازمان یافته گرفته تا تخریب دو جریان علیه یکدیگر و حل مشکلات اقتصادی.
علی اکبر ناطق نوری یکی از چهره هایی پیشقدم در این مسیر بود، چنانچه در مراسم هفتمین روز درگذشت آیت الله هاشمی مانند دوست دیرینش بر اجماع نظر هر دو جریان سیاسی کشور بر مشترکاتشان تاکید کرد: « من از برادران وخواهران ایرانی‌ام به عنوان یک طلبه کوچک خواهش می‌کنم از چپ و راست تا اصلاح‌طلب، اصولگرا و اعتدال‌گرا این اجتماعی که کردید را همچنان داشته باشید و این اجتماع با تفکرات، عقیده‌ها و گروه‌های متفاوت منافات ندارد. در مشترکات با هم باشید و در جایی که اختلاف نظر وجود دارد بنشیند و اختلافات را حل کنید. اگر هم قانع نشدید تهمت نزنید. همه باید از این وحدت به وجود آمده استفاده کنیم و قدر انقلاب و رهبری را بدانیم. آن هم در این منطقه که دور مان آتش است اما ایران یک کشور امن به حساب می‌آید که این معلول وجود مردم ایران و رهبر هوشمند و آگاهی است. به همین دلیل همه باید یک ید واحده بشوید و بایستید.»
از سوی دیگر قبل از انتخابات مجلس دهم شورای اسلامی محمدرضا عارف پیشنهاد ائتلاف نسبی با اصولگرایان را مطرح کرد اما با استقبال اصولگرایان مواجه نشد تا اینکه بعد از انتخابات اسفندماه گذشته و اقبال مردم به اصلاح طلبان و اعتدالیون، اردوگاه راست‌ها بیشتر از هر زمان دیگری به لزوم همگرایی بین اصلاح طلبان و اصولگرایان پی بردند و طی اظهار نظرهای متفاوتی از اشتراکات دو جریان گفتند. حتی رهبران اصلاحات نیز پیشنهاد تشکیل یک کمیسیون مشترک بین اصولگرایان و اصلاح طلبان برای پیگیری موضوعات کلان کشور داد که بعد از حرف و حدیث های زیاد هنوز به جایی نرسیده است.
محمدرضا خاتمی، نایب رئیس مجلس ششم یکی دیگر از اصلاح طلبانی بود که فضای گفت و گو و تعامل بین جناح ها در کشور را کم دانست و از رفتارهای حب و بغض آمیز سیاسیون علیه یکدیگر که باب گفت و گو را می بندد، انتقاد کرد: «اگر ما کاری انجام دهیم که باب گفت و گو در کشور بین جناح ها، شخصیت ها، حکومت، مردم و حکومت و نهادهای مدنی باز شود امر مبارکی است. البته کار بسیار سختی است و ما باید به گونه ای برخورد کنیم که در داخل کشور بعد از این گفت و گوها یک سری اصول از طرف همه به رسمیت شناخته شود.»
محمدرضا عارف، رئیس فراکسیون امید مجلس هم به عنوان هم به عنوان یکی از مبتکران «طرح گفت و گوی ملی» از امکان حل اختلافات بزرگان نظام در فضای دوستانه گفت؛ «با تدبیری که عزیزان ما در فراکسیون امید داشتند، ما می‌خواهیم گفت و گو را در سطح مجلس به طور جدی دنبال کنیم تا الگویی برای جامعه شود.» او روز گذشته نیز در یادداشتی ضمن تبیین شاخصه‌های گفت‌وگوی ملی از بزرگان نظام و نهادهای مسئول خواست برای تحکیم نظام اسلامی از ایجاد شقاق و فاصله بین خانواده بزرگ انقلاب جلوگیری و راه را برای حضور همه سلایق که دل در گرو آرمانهای انقلاب دارند فراهم کنند.
اما علاوه بر این چهره های اصلاح طلب، محسن کوهکن، نایب رئیس جبهه پیروان خط امام و رهبری از چهره های اصولگرایی است که از وجود نیروی لازم برای گفت وگو در میان افراد و جناح های مختلف در سطوح گوناگون از نیروهای نظام می گوید و معتقد است چیزی که امروز بیش از هر چیز دیگر در آن احساس نیاز می شود، راهکاری است که بتوان با آن به باوری مشترک رسید.
از مونولوگ به دیالوگ
اردوگاه اصلاح طلبان و اصولگرایان سال ها است که روبروی یکدیگر به رقابت با هم مشغول‌اند. شاید در زمان‌هایی شاهد شکل گیری نوعی گفت وگو میان بعضی از چهره های هر دو گروه بودیم اما عمدتا نتیجه چیزی نبود جز همان تقابل همیشگی. تقابلی که نشان دهنده میل عمیق تشکل های سیاسی به ادامه مونولوگ در درون این تشکل ها است و نه میلی برای برقراری دیالوگ میان دو گروه.
نگاه اول بیشتر نشانی از تک روی و تخریب را دنبال می کند و نگاه دوم به دنبال راهکاری سازنده و مثبت برای برقراری ارتباط با جریان رقیب است.
اما شرایط شروع دیالوگ بین این دو جناح چیست؟ تحت چه شرایطی می توان این دیالوگ را از روی عقل یا به اجبار ناشی از یک وضعیت ناخواسته در فضای سیاسی ایران دانست؟ این گفت وگوی ملی را باید بین کدام اجزاء از درون دو جناح پیگیری کرد؟ سیاستمداران یا جریان سازها و نظریه پردازها؟ موانع و پیش شرط های این گفت وگوی ملی چیست؟
کاظم اکرمی، از چهره های اصلاح طلب با بیان اینکه گفت و گو و یافتن مشترکات میان دو جریان سیاسی کشور، پیش شرط شروع گفت وگوی ملی بین این دو جریان است، به خبرآنلاین می گوید: «همه قانون اساسی، انقلاب اسلامی، سعادت مردم، توسعه فرهنگی و اقتصادی و اجتماعی و استقلال کشور در مقابل قدرت های جهانی مورد وفاق همه جریانات سیاسی کشور است. از طرفی اگر تضادهای موجود در بین جناح های سیاسی ادامه دار شود به ضرر کشور خواهد بود. اگر به روزی برسیم که گروه های مختلف بخواهند به تعارضات موجود بینشان ادامه بدهند، مطمئنا وضعیت کشور به سمت خوبی نخواهد رفت.»
وزیر آموزش و پرورش دولت دوران جنگ، ادامه داد: «دشمنان ایران هیچ کدام خوشبختی مردم ایران را نمی خواهند و منتظر تبدیل تفاوت های نگرشی به تعارض عای عقیدتی هستند تا کشور را مورد تعرض قرار دهند. هر فردی که دلش به حال کشور می سوزد تمام این نگرانی ها دارد. بنابراین شرط عقل، شرط دین و شرط عواطف انسانی حکم می کند که چهره های هر دو گروه سیاسی کشور روبروی یکدیگر بنشینند و با تاکید بر مشترکات بینشان، بر روی نقاط مورد اختلافشان هم بحث کنند تا بتوانند کشور را از گزند مشکلات داخلی و خارجی برهانند.»
او گفت: «وقتی با گفت وگوی ملی مشخص شود که اصولگرایان و اصلاح طلبان می توانند موارد اختلافیشان را با یکدیگر کاهش دهند، مردم هم به آرامش می رسند. بنابراین نقش عقلای هر دو طرف در تشکیل این گفت و گوی ملی بسیار تاثیرگذار است.»
آشتی ملی به جای پرخاشگری
ابوالقاسم رئوفیان دبیرکل حزب اصولگرای ایران زمین اما گفت وگوی ملی بین دو جریان اصلی سیاسی کشور را فارغ از اشکال نمی داند. او با بیان اینکه عده ای معتقدند که ما در شرایط کشوری مانند افغانستان زندگی نمی کنیم و نیازی به طرح آشتی ملی نداریم، به خبرآنلاین می گوید: «این عده معتقدند که اختلافات داخلی در بین جریان های سیاسی آنقدر زیاد نیست که نیاز به طرح آشتی ملی یا گفتگوی ملی داشته باشیم. اما آنچه که معلوم این است که این گفت وگو ملی برای نزدیکی جریان های سیاسی و هم افزایی احزاب گوناگون است. اصلاح طلبان و اصولگرایان در سال های گذشته دچار اختلافات نهادینه شده با یکدیگر هستند که بیشتر این اختلافات از زمان دولت دهم شروع شد.»
رئوفیان ادامه داد: «درگیری های لفظی و دعواهای بین احزاب و گروه های سیاسی، فضای روانی و سیاسی جامعه را دچار آسیب جدی خواهد کرد. این همان دو قطبی ای است که رهبری همواره کشور را از آن برحذر داشته اند و حتی با جلوگیری از ورود احمدی نژاد به انتخابات سال آینده در صدد جلوگیری از به وجود آمدن این دو قطبی برآمدند. دغدغه ایشان همواره این بوده است که فضای تنش در کشور به وجود بیاید. رهبری تقسیم بندی جناح های سیاسی به راست گرایی یا چپ گرایی را به نفع کشور نمی دانند.»
او با بیان اینکه ما در موضوعات رقابتی در عرصه های انتخاباتی نیاز به نوعی گفتگوی ملی برای رعایت اخلاق در مقابل یکدیگر داریم تا استراتژی حاکمیت سیاست توام با اخلاق را حاکم کنیم، ادامه داد: «در حال حاضر خانه احزاب مکانی برای ادامه این گفت وگوهای هر دو جناح سیاسی است که می توان از این مکان برای طرح گفت وگوی ملی بین تشکل ها سود برد. باید به چهره های سیاسی یاد بگیرند تا به جای پرخاشگری به یکدیگر به ارائه برنامه برای حل مشکلات کشور بپردازند.»
منبع:خبرآنلاین
