صدا وسیما که تا پیش از درگذشت آیت الله هاشمی سخنان او را یا پوشش نمی داد، یا بد پوشش می داد و یا اینکه سانسور می کرد، به شکل ناگهانی تغییر رویکرد داد و آشکارا تلاش کرد برای آیت الله هاشمی سنگ تمام بگذارد.
راه امروز: درگذشت آیت الله هاشمی رفسنجانی باز هم بحث نحوه عملکرد صداوسیما را زیر ذره بین قرار داده است. نحوه پوشش رسانه ملی به این اتفاق مهم و تاریخی آغازگر بحث در این باره بوده است. در میانه این بحث ها رییس سازمان صداوسیما وعده داده است که "انتقادها را روی چشم می‌گذاریم و سعی می‌کنیم نسبت به انتقادها، عملکردمان را اصلاح کنیم." آیا این وعده رییس سازمان صدا و سیما فقط در حد یک واکنش به انتقادات است یا این که قرار است این سازمان در عملکرد خود بازنگری کند.
سه روز گذشته صداوسیما جمهوری اسلامی نمایشی از دوگانگی در عملکرد و رفتار تبلیغاتی خود داشته است. این سازمان که تا پیش از درگذشت آیت الله هاشمی سخنان او را یا پوشش نمی داد، یا بد پوشش می داد و یا اینکه سانسور می کرد، به شکل ناگهانی تغییر رویکرد داد و آشکارا تلاش کرد برای آیت الله هاشمی سنگ تمام بگذارد. اینکه در اینکار موفق بوده است یا نه باز هم بحث برانگیز شده است.
صداوسیما در ساعت اولیه درگذشت آیت الله از اعلام خبر خودداری کرد. در حالیکه تمام رسانه های ایران و حتی جهان خبر را مخابره کرده بودند و مردم به بیمارستان شهدای تجریش هجوم برده بودند، رییس جمهور به بیمارستان رفته بود و با چشمانی اشک بار از بیمارستان خارج شده بود، اما صداو سیما همچنان بدون اشاره به خبر سریال امیرکبیر و دیگر برنامه های خود را پخش می کیرد.
به نظر می رسد صداوسیما کاملا در وضعیت "آچمز" قرار داشت. روسای سازمان به این فکر می کردند با توجه به پیشینه عملکردی درباره آیت الله هاشمی اکنون با چه رویکردی با خبر درگذشتش روبه رو شوند. احتمالا منتظر مشورت با مراجع ذی نفوذ بودند. تا اینکه بالاخره پس از گذشت چند ساعت به نتیجه رسیدند و ضمن اعلام خبر به صورت زیرنویس و پس از آن ناظران و فعالان سیاسی را برای گفت وگو به سازمان کشاندند.
در حالیکه شبکه های خارج از کشور از مدت ها قبل از آن پوشش گسترده خود را آغاز کرده بودند و کارشناسان و تحلیلگران خود را به میدان آورده بودند. در این خلا رسانه ای طبیعیتا عطش مردم برای فهمیدن آن چه که اتفاق افتاده است بسیار بالا بود، به این ترتیب مردم باز به رسانه های خارجی، شبکه های اجتماعی و اینترنتی روی آوردند و بازهم صداوسیما به شدت عقب افتاد.
در حالیکه می توانست با پوشش سریع، به موقع و حرفه ای نبض رسانه ای ماجرا را به دست بگیرد. هرچند که صداو سیما سعی کرد در روزها بعد این موضوع را جبران کند اما به نظر می رسد ناکام بود.
همان شب اول درگذشت آیت الله هاشمی، اولین انتقادات و کنایه ها به تلویزیون در تلویزیون صورت گرفت. حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمهدی طباطبایی، از قدیمی‌ترین مبارزان پیش از انقلاب گفت: «صداوسیمایی‌ها گله می‌کنند چرا بیننده تلویزیون کم شده و چرا مردم ماهواره می‌بینند. من وظیفه دارم بگویم الان اگر از هاشمی تجلیل نکنید بیننده‌تان کم می‌شود ... افراد پخته و فهیم و باکمال و دلسوز جامعه توقع دارند صداوسیما در خصوص درگذشت آیت‌الله هاشمی مایه بگذارد.»
سید عباس صالحی، معاون وزیر ارشاد پس از مرگ آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در انتقاد از دوگانگی عملکرد صداوسیما در تويیتی نوشت: «تلویزیون آقای هاشمی را نشان می‌دهد و دختر ۹ساله‌ا‌م می‌گوید من تا حالا این آقا را در تلویزیون ندیده‌ام.»
مردم نیز در شبکه های اجتماعی با تولید مطالب طنز و جدی به شدت از عملکرد صداوسیما در پوشش خبر درگذشت آیت الله انتقاد کردند. با وجود اینکه شبکه های تلویزیون و رادیو سعی در جبران ماجرا درآ مدند اما یک روز پس از درگذشت آیت الله هاشمی حجت الاسلام ناطق نوری در تلویزیون حاضر شد و صراحتا از صداوسیما انتقاد کرد.
او گفت: "ما مرده پرستیم. وقتی من بالای سر پیکر بی جان آقای هاشمی رفتم و به چهره او نگاه کردم، نتوانستم خودم را نگه دارم چرا که تمام بی مهری ها و توهین ها و تهمت ها و کج اندیشی ها علیه او در ذهنم مرور شد."
ناطق نوری اظهار کرد "اگر الان در همه شبکه های تلویزیون هم از هاشمی تجلیل شود، فایده ای ندارد باید قدر هم را بدانیم و تهمت نزنیم، ما اگر قدر همدیگر را بدانیم و از پتانسیل ها استفاده نکنیم اوضاع کشور درست نمی شود."
این سخنان رییس بازرسی دفتر مقام معظم رهبری اشاره به اتفاقات مناظره محمود احمدی نژاد و میرحسین موسوی در سال 88 دارد جایی که احمدی نژاد آیت الله هاشمی و خانواده اش را به شدت مورد حمله قرار داد و پس از آن در تبلیغات انتخاباتی نیز از هیچ تخریبی فرو گذار نکرد.
در آن روزها صداوسیما نیز در تخریب آیت الله هاشمی مشارکتی فعال داشت. مشارکتی که تا پیش از مرگ او ادامه یافت.
البته صداوسیما تنها رسانه ضد هاشمی نبود بلکه بسیار از روزنامه ها و سایت های اصولگرا نیز در حمله به او پیش قراول بودند. این رسانه های در بیشتر اوقات هیچ تریبونی به آیت الله هاشمی و خانواده او برای دفاع از خود ندادند در حالیکه اتهامات را به راحتی "آب خوردن" منتشر می کردند.
آیت الله هاشمی پس از سال 84 و به ویژه پس از اتفاقات سال 88 با محدودیت های رسانه ای گسترده ای روبه رو شد.
محمد هاشمی، برادر آیت الله، ۱۹ خرداد ۹۴ مصاحبه‌ای انجام داده و در بخشی از آن اینگونه گفته است: «وقتی آیت‌الله هاشمی رفسنجانی با وجود آن همه سوابقی که پیش از انقلاب و پس از انقلاب در جنگ و سمت‌های مختلف مدیریتی کشور داشته است و امروز با حکم رهبری، مسئولیت فراقوه‌ای مجمع تشخیص مصلحت نظام را دارد، ممنوع‌البرنامه است و همه‌جا سانسور می‌شود، تکلیف من و سایر فعالان سیاسی و استادان دانشگاه که در این سطوح هستند روشن است. اساسا استراتژی صداوسیما جناحی است، آن هم یک گرایش خاص که حتی در این رویکرد، شخصیت‌های معتدل که وابستگی به جریان خاصی نداشتند یا چهره‌های میانه‌رو اصولگرا که به لحاظ اندیشه، اعتدالی هستند نیز جایی ندارند. این یک استراتژی است که چه از نظر رسانه‌ای و حتی از منظر سیاسی هم عجیب است.»
ماجرای ویدئو مهدی هاشمی
در میانه انتقادات از پوشش رسانه ای درگذشت آیت الله از صداوسیما دو روز پیش ویدئویی از روبه رو شدن مهدی هاشمی و علی عسگری رییس سازمان منتشر شد که به گونه ای تفسیر شد که فرزند آیت الله هاشمی اجازه نداده است که رییس صداوسیما زیر تابوت پدرش را بگیرد.
هر چند این تفسیر از ویدئو مورد نظر به شدت تکذیب شد اما تاثیر آن بر افکار عمومی پاربرجا ماند.
مهدی هاشمی در این باره توضیح داد: «صبح امروز هنگام حمل پيكر آيت الله هاشمی رفسنجانی، در حال گفتگويي با جناب آقای علی عسکری رييس سازمان صداوسيما در رابطه با هماهنگی های لازم جهت اطلاع رسانی مراسم تشييع وتدفين آيت الله هاشمی رفسنجانی بودم كه انتشار تصاوير تقطيع شده آن همراه با مطالبی بی اساس موجب بروز شايعات شده است در حالي كه ايشان در حياط منزل ميهمان ما بوده و از مديران اجرايی دولت سازندگي محسوب مي شود.»
شعارهای مردم علیه صداوسیما و واکنش رییس سازمان
اما روز گذشته در مراسم تشییع پیکر آیت الله هاشمی اعتراض ها به صداوسیما اوج گرفت. مردم شعارهایی علیه این سازمان سر دادند. شعارهایی که در انتقاد از ملی نبودن رادیو تلویزیون و جناحی عمل کردن آن بود.
علی علی عسکری پس از این واکنش مردم اظهار کرد "انتقادها را روی چشم می‌گذاریم و سعی می‌کنیم نسبت به انتقادها، عملکردمان را اصلاح کنیم." رئیس سازمان صداوسیما گفت: "ما هم در برنامه‌های این چند روز گذشته و هم قبل از آن، آیت‌الله هاشمی رفسنجانی را تکریم کرده‌ایم."
بسیاری از ناظران این سخن را خلاف واقع می دانند و رصد عملکرد صداوسیما پیش از درگذشت آیت الله هاشمی نیز به شکلی روشن بیانگر عملکرد جانبداران این سازمان درباره او است.
در واقع صداوسیما فقط درباره آیت الله هاشمی نیست که جانبدارانه عمل می کند. فعالان سیاسی اصلاح طلب و برخی از اصولگرایان رسانه ملی را متهم می کنند که تحت تاثیر جریان های تندرو قرار دارد.
این اتهام سالهاست گریبانگیر رسانه "ملی" است که "میلی" عمل می کند. این اتهام پس از روی کار آمدن دولت محمود احمدی نژاد شدت گرفت و تا امروز از شدت آن کاسته نشده است و هر روز بیش از گذشته ناظران به جناحی بودن صداوسیما رسیده اند.
حتی عده ای منتقدان می گویند رسانه ملی در مواردی مقابل مردم نیز ایستاده است. سایت عصر ایران در این باره می نویسد "صدا و سیما، همان گونه که حق نداشت هاشمی را سانسور کند، این حق را هم ندارد که ملت ایران را سانسور و تنها بخشی از آن را نمایندگی کند. مدیران صدا و سیما بدانند که دوران تک رسانه ای بودن گذشته و در عصر انفجار اطلاعات و ماهواره و اینترنت و شبکه های اجتماعی، تمسک به "قواعد تک صدایی قرن گذشته"، به یک کمدی بی مزه شبیه تر است تا مدیریت رسانه."
حالا با نگاهی به این انتقاد و تلنگرها به سازمان صداوسیما که آمارها حاکی از آن است که نفوذش روز به روز کمتر می شود، این سوال پیش می آید که آیا باید امیدوار بود که وعده رییس سازمان تحقق یابد و رسانه ملی عملکردش را اصلاح می کند یا خیر؟
پاسخ این سوال نیازمند گذشت زمان است اما آن چه روشن است این است که علی عسکری چند ماهی است که به ریاست سازمان رسیده است باید دید این وعده اظهار نظری برای پاسخ به منتقدان و برای دلخوش کردن بوده است یا اینکه او این جدیت را برای تغییر دارد. البته نباید فراموش کرد که بازیگران این داستان فقط رییس سازمان نیست و گروه های و نهادهای ذی نفوذی در این ماجرا دخالت خواهند داشت.
منبع:فرارو
