خانیکی، لیلاز، فرشاد مومنی، حمیدرضا جلایی‌پور و معیدفر بررسی کردند
دیروز سالن همایش‌های مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع‌تشخیص‌مصلحت‌نظام میزبان حمیدرضا جلایی‌پور، هادی خانیکی و سعید معیدفر برای بررسی حوزه سیاست، دانشگاه و فرهنگ از نگاه مفهوم اعتدال بود. همایشی که برای تبیین مفهوم اعتدال برگزار شده بود و دومین روز و البته روز پایانی‌اش را می‌گذراند. نگاهی به خرداد 92 و نتیجه انتخابات یازدهمین دوره ریاست‌جمهوری نشان می‌دهد پیروزی حسن روحانی در این کارزار فارغ از نام و نشان او شاید نقطه آغاز منشی تازه در تاریخ معاصر ایران در عرصه سیاست داخلی باشد. نقطه‌ای برای رسیدن به سرخط تا بتوان با نوشتاری تازه فضای کشور را به تصویر کشید. حسن روحانی بیست‌وچهارمین روز از سومین ماه بهار با حمایت گسترده اصلاح‌طلبان و اصولگرایان میانه‌رو با رهبری محمد خاتمی و اکبر هاشمی‌رفسنجانی و با کناره‌گیری محمدرضا عارف پیروز انتخابات شد. به اعتقاد حمیدرضا جلایی‌پور، زنده‌شدن افراط‌‌گرایی چالش اصلی دولت اعتدالگرای روحانی است. این فعال سیاسی افزود: «افراطی‌ها ممکن است خوب، مومن و به‌دنبال تغییرات عدالت‌طلب باشند اما به پیامدهای عمل‌شان و تاثیر آن بر وضع مردم توجهی ندارند و در ایجاد سازگاری بین اهداف و وسایل دغدغه‌ای ندارند و اساسا دغدغه معیارهایی چون حقوق، اخلاق و قانون را ندارند و کسانی را که با آنها به مخالفت می‌پردازند، اگر بتوانند محو می‌کنند.» وی عنوان کرد: «اعتدالگراها به‌دنبال زدن ریشه مخالفان نیستند و همواره به‌دنبال راهی برای توافق هستند.» این استاد دانشگاه تصریح کرد: «مشی سیاسی اعتدالی با دو مشی دیگر مثل مشی سیاسی اصلاح‌طلبی هم‌پوشانی دارد. مشی اصلاح‌طلبی نگران ابعاد نامطلوب جامعه است و می‌خواهد آن را به‌طور آرام، مسالمت‌آمیز و اخلاقی تغییر دهد. در این معنا، اعتدالگرایی مشی تدریجی و آرام نسبت به اصلاح‌طلبی قدیمی‌تر است. اصلاح‌طلب‌ها و اعتدالگرایان نظر خاصی به عقلانیت دارند اما عقلانیتی که اعتدالگرایی دنبال می‌کند بسیار وسیع‌تر است.» جلایی‌پور از سوی دیگر به هم‌پوشانی اعتدالگراها با محافظه‌کاران نواندیش اشاره کرد و گفت: «دلیل پیروزی حسن روحانی در انتخابات ریاست‌جمهوری را علاوه بر خستگی جامعه از مدیریت افراط‌گرایان در هشت‌سال گذشته آن را نتیجه ائتلاف دو گروه اصلاح‌طلبان و محافظه‌کاران روشن‌اندیش می‌داند، چون این گروه واقع‌گرا هستند.» جلایی‌پور ادامه داد: «متاسفانه در جامعه در سال‌های گذشته آنقدر افراط‌‌گرایی گسترش یافت که تا روزهای آخر منتهی به انتخابات، ادامه داشت.»وی در عین حال، عامل توانبخش اعتدالگرایی در جامعه سیاسی ایران را عقبه اجتماعی این رویکرد دانست و تصریح کرد: «دولت اعتدالگرا باید تلاش کند ائتلاف بین محافظه‌کاران و اصلاح‌طلبان را در حمایت از خود حفظ کند که می‌توان با استفاده از رسانه‌ها به اعتلا و حفظ آن کمک کرد.» جلایی‌پور عنوان کرد: «اعتدال در جامعه سیاسی ایران در آینده چالش‌های زیادی دارد و مهمترین و اصلی‌ترین چالش، اعتدال زنده‌شدن دوباره افراط‌‌گرایی است. او توصیه کرد اعتدالگرایی برای پیشبرد اهدافش باید عقبه اجتماعی خود یعنی ائتلاف اصلاح‌طلبان و محافظه‌کاران روشن‌اندیش را حفظ کند.» هادی خانیکی، سخنران بعدی همایش تبیین مفهوم اعتدال بود؛ به اعتقاد او اعتدال در جامعه همواره به‌دنبال یک موازنه است. خانیکی با بیان اینکه بحران سیاسی امروز دانشگاه‌های کشور مرتبط با فضای بحرانی سیاست کشور است، عنوان کرد: «دانشگاه‌ها به ناچار تبدیل به صحنه برخورد جناح‌های خاص در کشور شده‌اند. وی در بخش دیگری از سخنانش به فصلی‌بودن فضای سیاسی دانشگاه‌ها اشاره کرد و علت این موضوع را مداخله سیاسی در روند طبیعی فضای دانشگاه دانست.»خانیکی گفت: «ما در سابقه دانشگاه‌های کشور دانشگاه‌هایی با ویژگی‌های نخبه‌پرور، پرورش انبوه، مواجهه با جنبش اجتماعی، موازی با مقتضیات کار و جامعه اطلاعاتی و ارتباطی مواجه بوده‌ایم.»
وی افزود: «متاسفانه دانشگاه‌ها نمی‌توانند دستگاه نقد نقادی باشند و استقلال خود را از دست داده‌اند و میدان فرمانبری سیاسی شده‌اند و از برج عاج علم فاصله گرفته‌اند در حالی‌که نیاز دارند نهادی دموکراتیک باشند.»این استاد دانشگاه تصریح کرد: «تنها چیزی که می‌تواند این شکاف و فاصله را بین نهاد سیاسی و فرهنگی کم کند، برقراری یک رابطه دموکراتیک است و راه بازگشت به دموکراتیک‌شدن این است که فهم جدیدی از مساله اعتدال داشته باشیم.»خانیکی برای روشن‌شدن موضوع به دو سند در ارتباط با جایگاه و نقش دانشگاه‌ها اشاره کرد و خواستار بررسی و مقایسه آن از سوی دانشگاهیان و مسوولان و صاحبنظران شد؛ یکی بیانیه سال 1380 توسعه علمی کشور بود که توسط دانشمندان کشور تهیه و تدوین شده و در آن بر مشارکت دانشگاه‌ها، استقلال و عدم مداخله نهادهای بیرونی در دانشگاه تاکید شده است و دیگری بیانیه فرهنگستان علوم که نزدیک به یک هفته پیش منتشر شده است و در آن به مواردی کاملا مشابه در بیانیه 1380 اشاره شده است. خانیکی گفت: نکته جالب توجه اینجاست که پس از 12سال و با وجود یک چارچوب فکری متفاوت، همچنان استقلال، عدم مداخله نهادهای سیاسی و جدی‌گرفتن مشارکت دانشگاهیان در انتخاب مدیران و مسوولان دانشگاهی مورد توجه است. مشکلاتی که راه‌حل آن را تعادل ساختاری در سایه دنبال‌کردن مشی اعتدال می‌داند. نهایتا آخرین سخنرانی که در چارچوب موضوع فرهنگ و سیاست سخن راند، سعید معیدفر بود. او گفت: «اعتدال در عین حال که به نگرانی‌های جامعه اهمیت می‌دهد به تغییرات هم بی‌توجه نیست.» وی به صفات دیدگاه‌های آرمانگرایان پرداخت و اشاره کرد: «در مدیریت این دیدگاه فرهنگ عمومی و رسمی یکسان می‌ماند، همچنین مانع استحاله فرهنگی می‌شود و نخبه‌گرایی موجب ترویج دیدگاه نخبگان جامعه می‌شود.» معیدفر معتقد است اعتدال دیدگاهی واقع‌گرایانه است و باور دارد که جامعه دارای تکثر است و آن را می‌پذیرد.
