واکنش ها به خبر رد صلاحیت اصلاح طلبان در هفته ای که گذشت

راه امروز- فرشته فریادرس بعد از اعلام نتیجه بررسی صلاحیت نامزدهای انتخابات مجلس توسط هیات های نظارت، برخی جریانهای سیاسی از رد صلاحیت گسترده نامزدهای خود خبر دادند. حسین مرعشی از چهره های فعال اصلاح طلب عنوان کرده در مجموع کل کشور از 3 هزار اصلاح طلبی که ثبت نام کرده بودند، تنها 30 نفر تایید شده اند. عضو شورای سیاستگذاری اصلاح‌طلبان با بیان اینکه این اقدام هیات‌های نظارت بر خلاف منویات مقام معظم رهبری است، می افزاید: این عملکرد بر خلاف سیاست‌های کلی نظام نیز هست. وی با بیان اینکه تنها پنج نامزد داوطلب در تهران و تقریبا ۲۵ نامزد اصلاح طلب در شهرهای دیگر در هیات اجرایی تایید صلاحیت شده‌اند، می گوید: از شورای نگهبان انتظار داریم از حیثیت نظام دفاع کند و اجازه ندهد کاری که در هیات‌های نظارت صورت گرفته است، استمرار پیدا کند. مرعشی از محمدرضا عارف، علیرضا محجوب، سهیلا جلودارزاده، مصطفی کواکبیان و هاشمی‌زهی به عنوان تنها اصلاح‌طلبان تایید شده در تهران نام می برد ومی گوید: این اتفاقی خوبی نیست و ما به دنبال دفاع از خود نیستیم بلکه دنبال دفاع از نظام جمهوری اسلامی هستیم. اما پس از این اعتراضات حسن روحانی عنوان کرد از اختیارات خود برای موضوع ردصلاحیت ها استفاده خواهد کرد.

روحانی از رهبری درخواست حکم حکومتی کرده

همچنین اشرفی اصفهانی در گفتگو با روزنامه اعتماد گفته بود؛ آقاي روحاني بسيار محكم براي حل و فصل ماجراي رد صلاحيت‌ها ايستاده و تا آنجايي كه اطلاع دارم فهرستي از برخي اسامي را خدمت مقام معظم رهبري برده‌اند تا حكم حكومتي بگيرند واين مساله را حل كنند، از همين رو نبايد خيلي نگران بود. رییس‌جمهوری در نشست خبری خود در پاسخ به سوالی درباره رد صلاحیت برخی نامزدهای انتخابات مجلس شورای اسلامی وعده داد که از همه اختیاراتش در این زمینه استفاده خواهد کرد. از سوی دیگر یکی از نمایندگان مجلس از رایزنی علی لاریجانی درباره موضوع ردصلاحیت ها خبر داد.

این در حالی است که روزنامه اعتماد در ستون «نگاه حقوقی« خود به قلم بهمن کشاورز می نویسد: «نحوه اجرای اختیارات رییس‌جمهوری» مصوب سال ١٣٦٣ این امکان را دارد که به قوای سه گانه تذکر و اخطار بدهد و تقاضای اجرای اصول قانون اساسی را داشته باشد. این اختیارات محدود است به اخطار به قوای سه‌گانه. این قوا آن چنان که می‌دانیم از قوه مجریه، مقننه و قضاییه تشکیل شده‌اند. قوه مجریه تحت مدیریت و امر شخص رییس‌جمهوری است و به همین موجب اگر کج‌روی یا سوءرفتاری در این مجموعه ملاحظه کرد، می‌تواند و این اختیار را دارد که با تعویض و جابه‌جایی افراد و حتی در برخی موارد تلاش برای تغییر ساختارها و تدابیر اداری مشکل را حل کند.  بنابراین به نظر نمی‌رسد که ریاست محترم جمهوری بتواند در مورد نحوه عمل و عملکرد شورای نگهبان کار نمایانی انجام دهد. البته این موضوع استثنائاتی هم دارد. به طور مثال اگر از طریق بررسی ادله مشخص شود که رد صلاحیت کسی به علتی صورت گرفته که در فصل سوم قانون اساسی و بحث حقوق ملت، به نحوی که مورد ایراد قرار گرفته مطرح نیست یا قسمتی از حقوق این فرد، آن‌گونه که در فصل سوم قانون اساسی تضمین و دارای ضمانت اجرا شده است، مخدوش شده آنگاه رییس‌جمهوری می‌تواند راجع به این خدشه و مشکل ایجاد شده از بابت آن و همین‌طور عامل ایجاد این خدشه، حسب مورد اقدام کند اما این اقدام به ناچار متوجه افراد و موارد مشخص می‌شود، نه شورای نگهبان به عنوان یک نهاد و نگهبان قانون اساسی.»

ابراز تأسف هاشمی رفسنجانی از ردصلاحیت های گسترده داوطلبان

از طرفی رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز با تاکید بر ضرورت باز کردن فضا برای تحقیق و پژوهش و استفاده از دانشمندان و اندیشمندان، می گوید: طبق آمار، متأسفانه طی سال‌های 91 و 92، 150 هزار متفکر و نخبه ایرانی به خارج از کشور رفتند و اسم سازمان معتبر علمی ناسا را مکانی گذاشتند که تبلور حضور دانشمندان ایرانی‌ است

اما اظهارات مطرح شده این سوال را در اذهان عمومی متبادر می سازد؛ که آیا رئیس جمهور آنطور که عنوان کردند دارای اختیاراتی برای مسئله ردصلاحیت ها هستند یا خیر؟.

عباس عبدی فعال سیاسی اصلاح طلب  در این باره می گوید: واقعیت این است که این موضوع چندان ربطی به قانون ندارد که گمان کنیم رییس جمهور یا هر کس دیگری اختیارات دارد یا نه.  مگر شورای نگهبان چقدر قادر است که از منظر حقوقی از کار خود دفاع کند؟ پیشنهاد میکنم یک مناظره میان حقوق‌دانان شورای نگهبان و نه حتی فقهایش با حقوق‌دانان مستقل برگزار شود تا ببینید که اقدامات شورای نگهبان از منظر همین قانون موجود نیز قابل دفاع نیست. وی با بیان اینکه این «مساله سیاسی است و نه حقوقی» اظهار می کند: «رییس جمهور هم جایگاه سیاسی رفیعی دارد و می‌تواند و حتی باید در این باره ابتکار عمل داشته باشد.» عبدی همچنین در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه تحلیل شما از رایزنی لاریجانی برای مسئله ردصلاحیت ها چیست و آیا وی صرفا درباره کاندیداهای رهروان ولایت که ردصلاحیت شده اند رایزنی خواهد کرد، یا هماهنگ هایی میان ایشان و آقای روحانی وجود دارد؟، می گوید: اگر بخواهم بر اساس اطلاعات نظر دهم باید سکوت کنم چون هیچ اطلاعی ندارم. ولی بر اساس شواهد و قرائن می‌توان گفت که آقای لاریجانی نه تنها این حد از رد صلاحیت‌ها را به نفع ثبات و قدرت کشور نمی‌داند، بلکه پیروزی برای ایشان و نیز سایر نامزدهای موجود در چنین فضای غیررقابتی سابقه خوبی نخواهد بود، بویژه نامزدی که فکر می‌کند قادر به رقابت و پیروزی هست.

سياست‌حذف رقيب‌از صحنه ‌كهنه شده است

از سوی دیگر سهيلا جلودارزاده از محدود چهره‌هاي اصلاح‌طلب است كه صلاحيت وي براي حضور در دهمين دوره انتخابات مجلس تاييد شده است. جلودارزاده كه سابقه نمايندگي مجلس در دوره‌هاي پنجم، ششم و هفتم مجلس شوراي اسلامي را نيز در كارنامه دارد درباره رد صلاحيت گسترده اصلاح‌طلبان عنوان مي‌كند: «رد صلاحيت‌هاي اصلاح‌طلبان در انتخابات مجلس براي بنده دور از انتظار نبود و من پيش‌بيني چنين روزهايي را مي‌كردم. اين در حالي است كه بزرگان جريان اصلاحات نيز چنين شرايطي را پيش‌بيني مي‌كردند كه ممكن است بسياري از چهره‌هاي مطرح اصلاح‌طلب فرصت حضور در انتخابات را نداشته باشند».

دلیل استعفای سخنگوی شورای نگهبان

البته در حاشیه تایید و رد صلاحیت نامزدهای انتخابات مجلس، اختلاف نظرها در شورای نگهبان درباره بررسی صلاحیت نامزدهای انتخابات خبرگان و مجلس شورای اسلامی بالا می گیرد و برخی تنش‌های رخ داده به استعفای آقای ابراهیمیان منجر می شود. به طوری که یک منبع آکاه دراین‌باره مدعی شد: «در روزهای گذشته منبع نزدیک به شورای نگهبان که خواست نامش فاش نشود گفت که اختلاف‌نظرهای داخلی شورا از یک‌سو و چگونگی بررسی صلاحیت‌ها موجب استعفای آقای ابراهیمیان شده است. در همین حال برخی منابع خبری از اختلاف نظر حقوقدان‌های شورای نگهبان با آیت‌الله جنتی و آیت‌الله یزدی در زمینه رد صلاحیت‌ها خبر می‌دهند. به نظر می‌رسد ابراهیمیان از جمله این حقوقدان‌هاست که نسبت به چگونگی بررسی صلاحیت نامزدها اختلاف نظر جدی با دبیر شورای نگهبان دارند.»

شوک ردصلاحیت‌ها بر مجلس

اما از سوی دیگر، انتشار لیست ردصلاحیت جمع زیادی از نمایندگان، پارلمان را با شوک خبری جدی روبرو کرد. به طوری بر اساس لیست اعلام شده؛ 50 نماینده رد صلاحیت شدند، اسامی برخی از تأییدنشده‌ها بدین شرح است؛ رمضان شجاعی کیاسری ، مقداد نجف‌نژاد ، محمد قسیم عثمانی، غلامعلی جعفرزاده، ارسلان فتحی‌پور، احمد شوهانی، کمال‌الدین پیرمؤذن، حمید رسایی.

نامه سرگشاده به فقهای شورای نگهبان

اعتراضات تا جای ادامه یافت که حجه‌الاسلام سیدمهدی طباطبایی نامه سرگشاده ای به شورای نگهبان نوشت. این نامه، اولین واکنش به سخنان آیت الله یزدی است که گفته بود؛« اجازه اجتهاد علما در تایید صلاحیت داوطلبان مجلس خبرگان اعتباری ندارد». وی در بخشی از این نامه می نویسد:« اجتهاد فقهای محترم شورای نگهبان از طریق تایید چند عالم یا مرجع بوده است و به این طریق اجتهاد افتخار می‌کنند و حق هم همین است. بنابراین صلاح نیست که اجازه فقها و مراجع را فقط مربوط به آخوندی اعلام کنیم و برای تایید روش خود با مثال طبابت، موضوع خود را اثبات کنیم که این مطلب بسیار سنگین و دور از شان حکومتی است که فقیه جامع الشرایط در راس آن است و خدایی ناکرده بر اذهن جامعه اینگونه القا می‌شود که آقایان تشخیص خود را مقدم بر تشخیص و اجازات مراجع که زعیم حوزه‌های علمیه شیعه می‌باشند می‌دانند.»

تلاش اصلاح‌طلبان برای مذاکره با صدا و سیما

همچنین محسن رهامی رئیس کارگروه رایزنی و تعامل شورای سیاستگذاری اصلاح‌طلبان درباره جلسه با مسئولان صداوسیما به ایلنا گفته: برای این جلسه درخواست رسمی نداشته‌ایم اما به‌طور غیرمستقیم این خواسته را دوستان با مسئولان صداوسیما مطرح کرده‌اند. وی ادامه میدهد: صداوسیما در تبلیغات و موضع‌گیری؛ کل جریان را مورد تبلیغ منفی قرار می‌دهد. این سازمان تا آن‌جا که ممکن است باید چنین رفتارهایی را کاهش دهد و موضع بی‌طرفی را در دستور کار خود قرار دهد. ما از صداوسیما انتظار حمایت از اصلاح‌طلبان را نداریم؛ اتخاذ موضعی بی‌طرف برای ما کفایت می‌کند. فضای صداوسیما باید به گونه‌ای تغییر کند که بر گذشته اصلاح‌طلبان تاکید نداشته باشد.

واکنش مطهری: منتظر اعلام نتیجه نهایی باشیم

علی مطهری در واکنش به رد صلاحیتش می گوید: باید به انتظار نتیجه نهایی بنشینیم چون خیلی از رد شدگان یا احراز نشدگان بعد از بررسی‌های دوباره تأیید می‌شوند. بالاخره رایزنی‌های دولت و رئیس مجلس مؤثر است. باید ببینیم دلایل رد صلاحیت‌ها چیست، یک وقت بحث فساد مطرح است که قابل دفاع است اما یک وقت مثلا فقط با استناد ملاقات کسی با یکی از نامزدهای انتخابات 88 او را رد می‌کنند که این درست نیست.

سوال جمهوری اسلامی از شورای نگهبان

اما روزنامه جمهوری اسلامی درباره رد صلاحیت ها می نویسد: جریان رد صل در جایی که رد صلاحیت و یا به تعبیر شما عدم احراز صلاحیت، مستند به جرم و تقصیر داوطلبان نبوده و معلول معضلی به عنوان «ضیق وقت» شما سروران عزیزاست که برخی به دلایل اشتغالات فراوان در ادارات و نهادهای مختلف فرهنگی وعلمی و اقامه جمعه ووعظ وخطابه و تدریس و.... دارید. امری طبیعی است،.پاسخ دهید، چگونه تعارض آن را با حق الناس بودن فرصت انتخاب شدن ومبانی جمهوریت نظام و قانون اساسی وروح آن است مرتفع می‌نمایید؟؟ که در ذیل به برخی از آن موارد اشاره می‌گردد: الف: حق مردم را در انتخاب داوطلبان از بین می‌برد اما نه به دلیل فقدان فرد صالح بلکه به دلیل نبود وقت کافی برای بررسی صلاحیت فرد احتمالا شایسته‌ای که خود را در معرض قرار داده است. ب: حق مردم در انتخاب اصلح را از بین می‌برد چرا که‌ای بسا فردی که صلاحیتش بررسی نشده از افراد بررسی شده صالح‌تر بوده باشد. ج: حق فرد داوطلبی که خود رادر معرض انتخاب شدن و خدمت به جامعه قرار داده است و پرونده او بررسی نگردیده را پایمال نموده است. د: بی‌هیچ توجیه مستند و معتبری حق جامعه را در بهره بردن از نماینده شایسته از بین می‌برد وکشور را از سرمایه خود

مرعشی: 99% اصلاح‌طلبان ردصلاحیت‌ شدند

بر اساس این گزارش وبنا به گفته مرعشی، نود و نه در صد اصلاح طلبان داوطلب انتخابات مجلس شوراي اسلامي رد صلاحيت شده اند. در بين اصولگرايان كساني هستند كه به تقوا و سلامت نفس شهره اند. ايشان كساني هستند كه مي توان از آنها خواست كه با نفوذي كه در دالانهاي قدرت  دارند از حق تضييع شده بسياري از كساني كه به نا حق رد صلاحيت شده يا احراز صلاحيت نشده اند دفاع كنند. يكي از راهكارهاي پيشنهادي براي گذر از اين مرحله و دعوت از شوراي محترم نگهبان به تجديد نظر در بررسي صلاحيتها مذاكره موثر با اصولگراياني است كه زبان اعضاي محترم شوراي نگهبان را بهتر از بقيه درك مي كنند و با آنها زبان مشترك دارند.

19دی پایان مهلت اعتراض رد صلاحیت‌شدگان

البته سخنگوی شورای نگهبان اعلام کرده، داوطلبانی که صلاحیت آن‌ها از سوی هیات های اجرایی احراز نشده است به مدت 4 روز یعنی تا پایان وقت اداری شنبه 19 دی می‌توانند به هیئت‌های نظارت استان‌ها مراجعه و اسناد و شکایات خود را ارائه کنند.